Dit zijn de Zondebokken van 2022

1.De wolf

Net terug, maar moet weer weg

Hoe ver het geheugen van de wolf strekt, weten we niet. Maar het kan niet anders of de diersoort beleeft collectief een déjà vu. Gáán we weer. In de laatste jaren van de ­negentiende eeuw werden de laatste exemplaren van de viriele viervoeter doodgeschoten. Vooral in Brabant. De vermoedelijk állerlaatste was ontsnapt uit de trein die hem naar Artis bracht. Vier jaar geleden vestigde de wolf zich weer in Nederland – veiligheidshalve op de Veluwe – maar ondanks een mooie documentaire in de nationale bioscopen heeft dat nog niet tot grote blijdschap geleid.

Het zijn honden die volgens wolvenhistoricus Dik van der Meulen (De kinderen van de nacht. Over wolven en mensen) jaarlijks verreweg de meeste schapen doodbijten. Geen haan die ernaar kraait. Is het een keer een wolf, dan is dat meteen landelijk nieuws. Klassieke zondebok dus, die wolf. ‘Land te klein voor de wolf,’ oordeelde De Telegraaf in november. Hij is gewaarschuwd.

2.Voetballers

Na de trainer nu de speler mikpunt

Van trainers is bekend dat ze voor voetbalclubs een dankbare zondebok zijn als de resultaten tegenvallen. Maar ook opvallend veel spelers waren dit jaar het mikpunt van spot, vernedering en zelfs verbanning. Ronaldo bij het Manchester United van Ten Hag, Rick Karsdorp bij het AS Roma van Mourinho, Frenkie de Jong bij Barcelona… de lijst is lang.

In eigen land is Ajax-verdediger Daley Blind een dankbare zondebok. Nadat de ‘plaktivisten’ weer ergens in een museum hadden toegeslagen – zie: ‘Schilderijen’ – deed in appgroepen de grap de ronde over een Ajax-speler die zich had vastgeplakt op de linksbackpositie.

Bijzonder dit jaar was het ‘zondebokken’ van voetballers om morele redenen. Twee voetballers met een islamitische achtergrond – Feyenoord-aanvoerder Orkun Kökcü en Excelsior-aanvoerder Redouan El Yaakoubi – kwamen onder vuur te liggen toen ze naar aanleiding van internationale Coming-out Day niet met de OneLove-aanvoerdersband wilden spelen.

3.Vera Bergkamp

In 2022 D66-zondegeit van dienst

Iedereen die de affaire-Arib in één zin – één alinea, desnoods – begrijpelijk kan uitleggen, verdient subiet de Anne Vondelingprijs voor politieke journalistiek. Maar glashelder is dat in die affaire één politieke wetmatigheid weer in volle glorie te zien was. De wetmatigheid dat vrouwelijke D66-politici – in een land dat zich graag laat voorstaan op zijn ‘nuchterheid’ – ter rechterzijde een dwaas soort blinde haat weten los te maken, die niet in verhouding staat tot hun vermeende feilen. Vorig jaar was Sigrid Kaag de favoriete zondebok van social-media-rechts. Daarvoor had je Kajsa Ollongren. Dit jaar was Tweede Kamervoorzitter Vera Bergkamp D66-zondegeit van dienst. Voor de rechtse complotdenkers was er de theorie dat ze tóch wel zou blijven zitten, omdat anders PVV-Kamerlid Martin Bosma voorzitter moest worden. En dat zouden the powers that be natuurlijk nooit toestaan. Ze bleef zitten.