Vijf eeuwen na Alkmaar Ontzet: niet Spanjaarden, maar regering de vijand

Alkmaarders zijn nog steeds trots dat hun voorouders – mannen én vrouwen – gedurende de Tachtigjarige Oorlog hielpen de Spanjaarden tegen te houden. De strijd eindigde door de omgeving van de stad onder water te zetten waardoor de belegeraars vast kwamen te zitten in de modder. Op 8 oktober 1573 vertrok de laatste Spaanse soldaat. Alkmaar Ontzet was een feit.

Alcmaria victrix – Alkmaar is de overwinnaar – prijkt nog altijd op het wapen van stad en sportclubs. Veel plekken herinneren aan het Ontzet 449 jaar geleden. Van het bolwerk rond het historische centrum tot straten en scholen vernoemd naar helden uit die tijd. Op 8 oktober 1873 legde koning Willem III een steen voor het voetstuk van het Victoriemonument in het Victoriepark, waar destijds is gestreden. ‘Victorientje’ noemen Alkmaarders hun vrijheidsbeeld liefkozend.

In 2010 nog werd een massagraf uit de tijd van het beleg ontdekt bij werkzaamheden op de Paardenmarkt. Winkelende Alkmaarders met boodschappentassen zagen skeletten open en bloot in de modder liggen.

Allemaal geschiedenis. Maar pas op, die geschiedenis is springlevend en sommigen zien parallellen tussen heden en verleden, en eigenen die zich toe, bleek deze maand in Alkmaar.

Na de coronajaren werd Alkmaar Ontzet de afgelopen weken eindelijk weer gevierd met optochten, polsstokverspringen, een vlettenroeiwedstrijd, historische liedjes en vertellin­gen voor kinderen, plus een receptie in de Grote Sint-Laurenskerk waar burgers en bestuurders elkaar een goed Ontzet wensten. En zaterdag 8 oktober weer de traditionele Grote Middagoptocht met praalwagens die precies om 14.30 uur zou beginnen.

Dat liep anders.