Ingezonden opinie: Nederland moet achterhaald VN-Vluchtelingenverdrag opzeggen

04 september 2022Leestijd: 5 minuten
Joost Eerdmans (JA21) spreekt tijdens een plaatselijk protest tegen de komst van asielzoekers in Albergen. ANP JEROEN JUMELET

Het enige antwoord van het kabinet op de asielcrisis bestaat uit het creëren van nog meer opvangplekken. Het kabinet verschuilt zich achter het VN-Vluchtelingenverdrag van 1951 om niets aan de instroom te hoeven doen. Maar Nederland kiest er zélf voor om zich door dit verdrag te laten gijzelen, betogen JA21-fractievoorzitter Joost Eerdmans en migratiedeskundige Dr. Jan van de Beek. In een ingezonden opiniestuk zetten zij de oplossing uiteen.

Joost Eerdmans (1971) is sinds maart 2021 fractievoorzitter van JA21 in de Tweede Kamer. Jan van de Beek (1968) is migratiedeskundige.

Ingezonden opinieartikelen worden geselecteerd door de redactie, maar vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs het standpunt van EW.

De zelfgecreëerde asielcrisis waaronder Nederland gebukt gaat loopt elke dag verder uit de hand. Terwijl de asielinstroom van zo’n duizend personen per week gestaag doorgaat, de asielketen totaal verstopt zit en de druk op de woningmarkt door de huisvesting van duizenden statushouders alleen maar verder toeneemt, bestaat de enige actie van het kabinet uit het realiseren van meer opvanglocaties. Nu zelfs met Haagse dwangmaatregelen waarmee gemeentebesturen buitenspel worden gezet.

Roep om asielstop luider dan ooit, Van der Burg peinst er niet over

De roep om een asielstop klinkt luider dan ooit. Maar VVD-staatssecretaris Eric van der Burg peinst er niet over. Integendeel. ‘Als je voor de deur staat, dan doen we de deur voor je open en vangen we je op,’ zo vatte hij het Nederlandse asielbeleid in een recent Kamerdebat samen. Voor iedereen. Zonder uitzondering. Als de instroom door de aanzuigende werking die hiervan uitgaat tot nog onhoudbaardere proporties aanzwelt, regelen we gewoon nóg meer bedden.

Het argument dat de staatssecretaris aangrijpt om niets aan de asielinstroom te doen is vaak hetzelfde: het vluchtelingenverdrag van de Verenigde Naties (VN) waaraan Nederland zich, evenals talloze andere landen, heeft gecommitteerd. Dit verdrag dateert uit 1951 en voorzag in rechten voor voornamelijk Europeanen die tot 1951 ontheemd waren geraakt door de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog. Zestien jaar later werden deze kaders geschrapt in het aanvullende Protocol van New York, waardoor het Vluchtelingenverdrag feitelijk van toepassing werd op iedereen, waar dan ook ter wereld, die asiel wil aanvragen. De hoeksteen van het verdrag betreft het zogeheten ‘non-refoulementprincipe’: asielzoekers mogen niet worden teruggestuurd indien zij in hun land van herkomst gevaar lopen. Iets wat in theorie pas na het doorlopen van een asielprocedure kan worden vastgesteld, waardoor iedereen die in Nederland asiel aanvraagt automatisch wordt opgevangen. Ook indien de persoon in kwestie niets te vrezen heeft of in de eigen regio kan worden opgevangen.

VN-Vluchtelingenverdrag volledig ingehaald door de werkelijkheid

Het VN-Vluchtelingenverdrag is anno 2022 volledig ingehaald door de werkelijkheid. Ooit bedoeld als een set rechtvaardige basisrechten voor met name Europese ontheemden die naar een buurland vluchtten, maar in de geglobaliseerde wereld van nu een open uitnodiging aan iedereen die duizenden kilometers rondreist op zoek naar de meest aantrekkelijke verzorgingsstaat. Die eindbestemming is vaak Nederland. En vanwege het niet naleven van de Dublinverordening, waardoor asielzoekers amper worden teruggestuurd naar het eerste land van binnenkomst in de Europese Unie, is die eindbestemming doorgaans permanent.

De gevolgen voor de Nederlandse samenleving zijn desastreus. En niet alleen omdat Nederland in één groot azc dreigt te veranderen, maar zeker ook op langere termijn. In het oog springen de gevolgen voor de woningmarkt, die voor steeds meer Nederlandse jongeren een onneembare vesting wordt. Ook het onderwijs, de sociale samenhang in wijken en de westerse normen, waarden en cultuur komen steeds verder onder druk te staan.

Huidig asielbeleid in financieel opzicht kamikazepolitiek

In financieel opzicht is het huidige asielbeleid regelrechte kamikazepolitiek. Eerder bleek uit het onderzoeksrapport Grenzeloze Verzorgingsstaat dat één asielmigrant de schatkist gedurende zijn of haar leven netto ongeveer 5,5 ton kost. Met een wekelijkse instroom van ruwweg duizend asielzoekers – inclusief nareizigers en 18 procent volgmigratie (Centraal Bureau voor de Statistiek, CBS) – en een inwilligingspercentage van 63 procent voor asielverzoeken (CBS), praten we over een kostenpost van 340 miljoen euro per week. Elke week opnieuw. Voor dit jaar komt dat neer op een duizelingwekkend bedrag van 17,7 miljard euro netto, oftewel 1.000 euro per Nederlander.

Het lamlendige asielbeleid stemt moedeloos, schreef Gerry van der List vorige week in zijn column

Toch blijft het kabinet het VN-Vluchtelingenverdrag opwerpen om niets aan de asielinstroom te doen. Wat het er echter niet bij zegt, is dat Nederland er zélf voor kiest om zich door dit gedateerde verdrag te laten gijzelen. Sterker, het verdrag zélf biedt mogelijkheden om onder de destructieve werking ervan uit te komen.

Het klinkt als een logische optie om het verdrag aan te passen aan de realiteit van de 21ste eeuw. En op papier is dat mogelijk. Artikel 45 geeft aangesloten landen de bevoegdheid om bij de VN om herziening van het verdrag te verzoeken. Een optie waarnaar eerder ook de commissie-Donner onderzoek deed. In de praktijk zullen noodzakelijke fundamentele wijzigingen echter niet mogelijk zijn, aangezien alle betrokken partijen hiermee akkoord moeten gaan. Inclusief landen die juist baat hebben bij het verdrag, bijvoorbeeld omdat ze profiteren van geld dat voormalige onderdanen aan familie in het land van herkomst sturen. Of nog cynischer: omdat zij hun dissidenten of lastpakken graag naar Europa zien vertrekken.

Officiële brief volstaat om VN-Vluchtelingenverdrag op te zeggen

Daarnaast biedt artikel 42 de mogelijkheid om op diverse artikelen een voorbehoud te maken. Een aantal cruciale artikelen is hiervan echter uitgezonderd, waardoor ook deze optie geen begaanbare weg zal zijn. De werkelijke oplossing voor Nederland ligt in artikel 44: het geheel opzeggen van het verdrag. Een officiële brief naar de secretaris-generaal van de VN volstaat, waarna de opzegging één jaar later een feit is.

Dat is dan ook het enige juiste antwoord. Zeg het Vluchtelingenverdrag per direct op en voer tegelijkertijd grenscontroles in. Niet op een karikaturale en onhaalbare manier, maar middels slimme grensbewaking die de verkeersdoorstroom minimaal belemmert. Want ook dat is onder de huidige omstandigheden mogelijk op grond van de Schengengrenscode. Daarmee slaan we twee vliegen in één klap: we voorkomen niet alleen dat Nederland iedere asielzoeker moet opvangen, maar ook dat iedereen überhaupt asiel in Nederland kán aanvragen. Het VN-Vluchtelingenverdrag verplicht immers niet om mensen op het grondgebied toe te laten, het verbiedt enkel om mensen met een ‘gegronde vrees voor vervolging’ uit te wijzen.

Eerdmans Eppink

Lees ook de ingezonden opinie die Joost Eerdmans vorig jaar op deze site schreef: Wat Nederland van Deens asiel- en migratiebeleid kan leren

Is daarmee alles opgelost? Uiteraard niet. Veel elementen uit het Vluchtelingenverdrag zijn doorvertaald in Europese en Nederlandse wetgeving. Maar het is een krachtige eerste stap met een sterk ontmoedigende werking. Gidsland Denemarken heeft immers aangetoond dat alleen al het aannemen van strenge asielwetgeving de instroom sterk doet afnemen, ook als deze nog lang niet van kracht is. Daarnaast is het nota bene het kabinet zélf dat zich achter het Vluchtelingenverdrag verschuilt. Zonder dit verdrag is er kennelijk een aanzienlijk strenger asielbeleid mogelijk. Met het opzeggen van het verdrag verdwijnt dus tevens het excuus om de asielcrisis op zijn beloop te laten. Zo kunnen we eindelijk werk gaan maken van een permanente oplossing van het asielprobleem door invoering van het strenge en rechtvaardige Deense asielbeleid in Nederland.

Het kabinet weet wat het te doen staat. Zeg het VN-Vluchtelingenverdrag vaarwel en bevrijd Nederland uit deze permanente asielcrisis. Geen uitvluchten meer. Het kán gewoon. Het enige wat een strenger en realistischer asielbeleid nog in de weg staat, is politieke onwil.