Verkiezingsuitslag Tweede Kamer staat vast. Wat viel op aan de voorkeurstemmen?

26 maart 2021Leestijd: 3 minuten
Poststemmen worden alvast gesorteerd. Foto: ANP

Drie kandidaten waren zo populair dat zij aan voorkeurstemmen hun zetel danken, zo blijkt uit de definitieve uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen die de Kiesraad op vrijdag 26 maart vaststelde. Bewindslieden zijn geen stemmentrekkers. EW zet vier zaken op een rij.

1. De strijd Hoekstra-Omtzigt

Zou Pieter Omtzigt de nieuwe Rita Verdonk worden? VVD’er Verdonk haalde bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2006 bijna 75.000 stemmen meer dan haar lijsttrekker Mark Rutte. Een unicum. De lijsttrekker haalt vrijwel altijd de meeste stemmen binnen voor een partij.

Bij het CDA was dat dit jaar onzeker. Kamerlid Pieter Omtzigt ontwikkelde zich tot een geliefd Kamerlid dat uitblonk in zijn werk. Omtzigt volhardde samen met SP-Kamerlid Renske Leijten in het toeslagenonderzoek dat het kabinet uiteindelijk ten val bracht, en werd zo een bekend politiek gezicht.

Omtzigt verloor afgelopen jaar nipt de strijd tegen Hugo de Jonge om het lijsttrekkerschap van het CDA. Toch werd Omtzigt na het terugtreden van De Jonge geen lijsttrekker: Wopke Hoekstra moest die klus klaren.

Na een lastige verkiezingscampagne voor Hoekstra scoorde het CDA vijftien zetels, maar staat zijn leiderschap nog recht overeind. Hoekstra behaalde ruim 400.000 stemmen, Omtzigt ruim 300.000.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

2. Van Haga bijna net zo populair als Baudet

Ook bij Forum voor Democratie rommelde het intern, wat leidde tot een partijscheuring. Een aantal partijleden ging verder als JA21, dat drie Kamerzetels binnenhaalde. Toch boekte Forum bij deze verkiezingen zes zetels winst. De partij komt met acht zetels in de Tweede Kamer.

Oud-VVD’er Wybren van Haga bleek een stemmentrekker voor de partij. Van Haga werd in september 2019 uit de VVD gezet en stapte uiteindelijk over naar  Forum voor Democratie. Hij voert vaak het woord bij Kamerdebatten over de coronamaatregelen. Van Haga scoorde maar een paar duizend stemmen minder dan Baudet, zo blijkt uit een analyse van het ANP: 223.876 voor Baudet tegen 221.371 voor Van Haga. Baudet liet op Twitter weten trots te zijn.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

3. Voorkeurstemmen helpen drie vrouwen aan zetel

Dankzij voorkeurstemmen zijn drie vrouwelijke kandidaten gekozen in de Tweede Kamer die anders buiten de boot zouden zijn gevallen. Voor een voorkeurzetel moet iemand een kwart van de stemmen van de kiesdeler halen. De kiesdeler is het totale aantal uitgebrachte stemmen gedeeld door het aantal zetels in de Tweede Kamer (150).

Bij GroenLinks haalden twee kandidaten die drempel: nummer tien Lisa Westerveld en nummer negen Kauthar Bouchallikht. Laatstgenoemde wordt het eerste Tweede Kamerlid met een hoofddoek. Bouchallikht is omstreden wegens haar banden met organisaties gelieerd aan de Moslimbroederschap.

Ook Marieke Koekkoek van nieuwkomer Volt betreedt binnenkort dankzij voorkeurstemmen het parlement. Koekkoek was de nummer vier op de kandidatenlijst van Volt, dat drie zetels haalde bij de verkiezingen.

4. Bewindslieden zijn niet populair

De coalitiepartijen zetten diverse bewindslieden op hun kieslijsten. Sommige als zogenoemde lijstduwer: een bekend persoon onder aan de kieslijst trekt mogelijk extra stemmen, ook al wil die persoon niet de Tweede Kamer in.

Zo zette D66 de bewindslieden Kajsa Ollongren, Hans Vijlbrief en Stientje van Veldhoven op de lijst. Laatstgenoemde demissionair staatssecretaris van Infrastructuur kreeg net meer dan 500 stemmen, demissionair staatssecretaris van Belastingen Vijlbrief net geen 1.000 en demissionair minister van Binnenlandse Zaken Ollongren ruim 3.000. Veel minder dan het miljoen stemmen dat lijsttrekker Sigrid Kaag kreeg.

Bij het CDA haalde demissionair staatssecretaris van Binnenlandse Zaken Raymond Knops nog geen 9.000 stemmen. Mona Keijzer, demissionair staatssecretaris van Economische Zaken, kreeg er net iets meer dan 18.000. Demissionair minister van Justitie Ferd Grapperhaus scoorde 1.500 stemmen, demissionair minister van Defensie Ank Bijleveld nog geen 1.000.

De VVD zette demissionair minister van Economische Zaken Bas van ’t Wout op de lijst. Hij scoorde 4.000 stemmen. Demissionair minister voor Medische Zorg Tamara van Ark was populairder met ruim 73.000 stemmen.