Waarom het waarschijnlijk is dat avondklok er gaat komen

13 januari 2021Leestijd: 4 minuten
Premier Rutte tijdens de wekelijkse persconferentie na de ministerraad. Foto: ANP

Het kabinet is dicht bij een besluit over het invoeren van een avondklok. Bij de persconferentie dinsdag 12 januari zei premier Mark Rutte (VVD) dat hij het Outbreak Management Team (OMT) om advies gaat vragen. Het OMT is hier voorstander van.

Bij de persconferentie werd duidelijk dat het kabinet erg in zijn maag zit met de verspreiding van de Britse coronavariant in Nederland.

Krijgt die variant Nederland in zijn greep, dan kan dat begin februari al zorgen voor bijna 170.000 nieuwe besmettingen per dag. Dat blijkt volgens het AD uit een presentatie die afgelopen zondag in het Catshuis is gebruikt. Ter vergelijking: dinsdag 12 januari werden minder dan 5.000 nieuwe coronagevallen in een dag gemeld.

Reproductiegetal blijft met nieuwe variant niet onder 1

De berekening is gemaakt met een startpunt van 10.000 dagelijkse gevallen op 8 januari. De Britse variant heeft een reproductiegetal van 1,3 tot 1,6. Nu ligt dat getal in Nederland op ruim 0,9.

Een aantal van de 170.000 nieuwe besmettingen per dag kan de zorg ernstig ontwrichten. Artsen komen dan voor de keuze te staan wie zij wel en niet behandelen op de intensive care. Er is dan sprake van code zwart.

Het kabinet wil dat koste wat het kost voorkomen en daarom ligt nu de optie van een avondklok op tafel. Andreas Voss, lid van het Outbreak Management Team, gaf dinsdagavond bij OP1 al aan dat hij voorstander is. ‘Ten eerste, het geeft aan hoe serieus de situatie nu is voor mensen die het nog niet begrepen hebben. Ten tweede, als je kijkt naar waar de meeste overdrachten zijn, dan is dat bij familiebijeenkomsten en vriendenbijeenkomsten. Die reduceer je daarmee.’

Nadelen verbonden aan avondklok

Aan het invoeren van een avondklok zitten wel een paar nadelen. Zo is de maatregel lastig om te handhaven en grijpt hij verregaand in in de vrijheden van Nederlanders.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Hoe laat de avondklok in zou moeten gaan, is nog niet duidelijk. Ook is nog niet helder in wat voor gevallen er uitzonderingen worden gemaakt. Mag je bijvoorbeeld de straat op als je moet zorgen voor een naaste? Als je de hond uit moet laten? En worden mensen met een essentieel beroep uitgezonderd van de maatregel?

Wat doen andere landen?

Veel andere Europese landen hebben allang een avondklok, waaronder Spanje, Duitsland, België en Frankrijk.

In België bijvoorbeeld mogen mensen sinds 19 oktober tussen 12.00 uur ’s nachts en 05.00 uur ’s morgens niet op straat komen. En die avondklok heeft effect, vertelt de Vlaamse viroloog Marc Van Ranst. Op 27 oktober werden volgens diverse Vlaamse media nog meer dan 22.000 besmettingen gemeld, nu zijn dat er gemiddeld 2.000 per dag.

Door de avondklok kan de politie makkelijker handhaven, vertelt hij. ‘Het valt op wanneer je dan op straat bent, dus is het makkelijker om te handhaven. Dat maakt dat bijvoorbeeld jongeren minder snel naar illegale feestjes zullen gaan.’

Ook in Spanje is sinds eind oktober een avondklok van kracht. Er geldt een algemene avondklok van 23.00 tot 06.00 uur. De autonome regio’s kunnen afwijken van deze tijden. De avondklok is van grote invloed op het leven van Spanjaarden. Veel van het dagelijks leven speelt zich op straat af, of in horeca. 

In Duitsland is in delen van Beieren, Saksen en Baden-Württemberg een avondklok van kracht tussen 20.00 en 05.00 uur. Tijdens de eerste coronagolf eerder dit jaar kondigde de deelstaat Beieren een uitgaansverbod af. Maar tot een landelijke avondklok kwam het niet. Wel geldt overal de regel om contacten zo veel mogelijk te beperken.

De Duitse koepelorganisatie van steden en gemeenten wil voorkomen dat een avondklok landelijk wordt ingevoerd. Zij vindt dat het uitsluitend een middel mag zijn om het aantal infecties in coronabrandhaarden terug te dringen.

In Italië geldt sinds begin november een avondklok om de heropleving van het coronavirus te stoppen. Van 22.00 tot 05.00 uur mag er dan niemand buiten zonder geldige reden.

En in Frankrijk is op 15 december de lockdown beëindigd en vervangen door een avondklok tussen 20.00 en 06.00 uur. Iedereen die tijdens de avondklok zijn woning verlaat, moet zijn verplaatsing kunnen motiveren door het tonen van een verklaring en eventuele bewijsstukken voor de aangegeven noodzakelijke reden.

En in Nederland?

Het kabinet besloot dinsdag de huidige lockdown met drie weken te verlengen. Al neemt het aantal besmettingen af, het kabinet wil geen risico’s nemen met de Britse variant.

Die Britse variant is overigens tot 8 januari 96 keer vastgesteld in Nederland. Uitbraken zijn onder meer in Bergschenhoek, gemeente Lansingerland, waar 54 besmettingen werden vastgesteld in de omgeving van een basisschool.

Op 6 januari meldde het RIVM nog ongeveer 50 besmettingen met de nieuwe variant. Minster Hugo de Jonge van Volksgezondheid (CDA) zei tijdens de persconferentie dat ‘2 tot 5 procent’ van de besmettingen in Nederland nu door de Britse variant plaatshebben. De vrees is dat dat snel oploopt.

Ook RIVM-directeur Jaap van Dissel maakt zich grote zorgen over de Britse variant. Hij noemt de situatie woensdag ‘zeer zorgelijk’. ‘In Ierland hebben ze regio’s waarbij nu acht tot tien keer meer besmettingen zijn dan in Nederland, je kunt je niet voorstellen hoeveel druk dat gaat geven op de zorg de komende tijd,’ zei Van Dissel bij de briefing in het parlement.

‘Deze mutant wil je gewoon niet. En als ’ie al komt, wil je hem zo strak mogelijk onder controle houden. Je moet je voorbereiden op een toename, eerst geleidelijk en dan exponentieel, zoals in Ierland.’