Prisoner’s dilemma: drugs in de bajes of niet?

15 april 2020Leestijd: 2 minuten
Drugsgebruik in gevangenis. Foto: ANP XTRA.

Anonieme medewerkers van gevangenissen pleiten voor een tijdelijke verstrekking van softdrugs aan gedetineerden. Zo willen zij het ‘corona-regime’ verlichten en onrust voorkomen. Eind vorige week stuurde een aantal van hen een brandbrief naar het ministerie van Justitie. Minister Sander Dekker (VVD) heeft nog niet gereageerd.

De illegale invoer van drugs is vrijwel opgedroogd nu de gevangenen wegens de angst voor besmetting met corona al sinds half maart geen bezoek meer mogen ontvangen. De bezoekregeling is een van de beproefde routes om drugs binnen te smokkelen. Door het gebrek aan drugs is de vraag naar medicatie toegenomen.

Officieel zijn drugs in de gevangenis verboden. Wie bij een urinecontrole wordt betrapt, gaat voor een aantal dagen naar de isoleercel. Maar ondanks alle controle en inzet van drugshonden komt het spul op allerlei manieren binnen. Via bezoekers of corrupt personeel, maar de drugs worden ook, in plastic verpakt, in een tennisbal of een sinaasappel over de muur van de luchtplaats gegooid. Veel luchtplaatsen zijn voorzien van een net om drugs – en mobieltjes – op te vangen.

Vaak wordt softdrugsgebruik in de praktijk gedoogd

Toch is geen enkele gevangenis drugsvrij, zo bleek onder meer uit eigen onderzoek in de Bijlmerbajes voor het boek Biografie van de bajes (2016). Vaak wordt softdrugsgebruik in de praktijk gedoogd. Gedetineerden worden rustig van een joint. Bewaarders zien gebruik om die reden geregeld door de vingers.

Sinds de uitbraak van corona heeft de Dienst Justitiële Inrichtingen strikte maatregelen ingevoerd. Gedetineerden mogen overdag niet meer naar de arbeid en alleen nog in kleine groepjes luchten of sporten. Gevolg is dat ze vaak 23 uur per dag achter de celdeur zitten. Om het leed te verzachten, krijgen ze soms extra zakgeld, een pakje shag, een zakje chips of een reep. Op die manier hoopt de directie de onrust te bezweren.

Abonnee worden?Dagelijks op de hoogte blijven van de laatste actualiteiten, achtergronden en commentaren van onze redactie? Bekijk ons aanbod en krijg onbeperkt toegang tot alle digitale artikelen en edities van Elsevier Weekblad.

Bekijk de mogelijkheden voor een (digitaal) abonnement hier

Vrije verstrekking van softdrugs lijkt een brug te ver. De overheid in de rol van dealer zou zichzelf ongeloofwaardig maken.

Gevaar

Maar het verhaal heeft een andere kant. Naarmate het strenge regime langer duurt, wordt de vraag naar roesmiddelen alleen maar groter. Het gevaar dreigt dat personeel onder druk wordt gezet om drugs naar binnen te smokkelen. De agressie neemt toe als gedetineerden te lang zonder drugs zitten.

Moet de overheid tijdelijk jointjes verkopen of is dat de wereld op zijn kop? Het is een heus prisoner’s dilemma waarmee minister Dekker is geconfronteerd.