Nederlandse bevolking groeit sneller door migratie

De Nederlandse bevolking is in de eerste drie kwartalen van dit jaar sneller gegroeid dan in heel 2018, met name door migratie. Vier vragen en antwoorden bij de cijfers.

Met hoeveel is de bevolking toegenomen en welke groepen springen eruit?

Het migratiesaldo – het aantal buitenlanders dat in Nederland is komen wonen minus het aantal Nederlanders dat is geëmigreerd – is na drie kwartalen van dit jaar al even hoog als heel vorig jaar. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) woensdag.

Tot en met september kwamen er 208 duizend immigranten het land binnen, en vertrokken 121 duizend emigranten: een saldo van 87 duizend. Doordat er ook nog 15 duizend meer kinderen werden geboren dan er mensen overleden, telt het land 102 duizend mensen meer dan vorig jaar.

Verreweg de meeste van de immigranten die naar Nederland kwamen, zijn afkomstig uit andere Europese landen. In 2019 kwamen er tot dusver ruim 44 duizend Europeanen bij, in het hele vorige jaar waren dat er 33 duizend. Bijna de helft van het aantal immigranten uit Europa, is afkomstig uit Polen (21 duizend). Nederland is behalve bij Polen ook in trek bij emigranten uit India, de (voormalige) Sovjet-Unie, Roemenië, Syrië en Bulgarije:

Ook het aantal Afrikanen (9,2 duizend tegenover 7,7 duizend), Aziaten (21,4 duizend om 16,9 duizend) en Noord- en Zuid-Amerikanen (12,1 duizend om 9,8 duizend) dat naar Nederland kwam, was hoger dan vorig jaar.

Hoe wordt er gereageerd door politici?

Van de Tweede Kamerleden reageert alleen de fractievoorzitter van Forum voor Democratie (FVD), Thierry Baudet, op het nieuws. ‘VVD en CDA houden massaimmigratie in stand, schrijft hij op Twitter. ‘Alsmaar meer mensen uit Afrika en het Midden-Oosten haalt het kabinet-Rutte naar Nederland. Dit moet STOPPEN!’ schrijft Baudet. ‘Steun FVD!’

Toen Baudet onlangs, tijdens een Kamerdebat over de ‘stikstofcrisis’ immigratie noemde als een van de oorzaken, verweten onder anderen Jesse Klaver (GroenLinks) en Jaco Geurts (CDA) hem er zaken ‘bij te halen’ die niets met het onderwerp te maken hebben. Maar volgens emeritus-hoogleraar demografie Jan Latten, voormalig hoofddemograaf van het CBS en nu geregeld publicerend in Elsevier Weekblad, heeft Baudet wel degelijk ‘enigszins’ een punt.

In De Telegraaf stelt Latten dat veeteelt weliswaar zwaarder weegt dan de bevolkingsgroei, maar dat immigratie ook een factor is. ‘Voor elke tienduizend migranten zijn er extra woningen nodig,’ aldus Latten, die vindt dat Baudet wel degelijk ‘enigszins’ een punt had. ‘En woningbouw zorgt nu eenmaal voor stikstofuitstoot.’ Ook Jan van de Beek, die vorig jaar samen met Latten een groot omslagverhaal over bevolkingsgroei voor EW schreef, hekelt dat Baudet in de Kamer werd ‘weggehoond’: ‘Dom, want bevolkingsgroei raakt veel beleidsdossiers.’

Wat zijn de bevolkingsprognoses?

Als het aantal inwoners op dit tempo blijft groeien, verwachten het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) dat de Nederlandse bevolking snel de grens van 18 miljoen inwoners zal bereiken. Nederland zal in 2035 zo’n 18,3 miljoen inwoners tellen, een miljoen meer dan nu.

Een groot deel van die bevolkingsgroei heeft plaats in de grote steden. De verwachting is dat het Amsterdamse inwonersaantal in 2035 met 20 procent is gegroeid, de Utrechtse bevolking met ruim 20 procent en inwoners van Rotterdam en Den Haag met 15 procent.

Deze groei is deels te danken aan de groep jonge inwoners in de stad. Dit levert veel geboortes op en relatief overlijden er minder mensen. Bovendien huisvesten veel immigranten zich in de stad.

Gemeenten aan de randen van het land krijgen juist te maken met krimp. Vergrijzing is de belangrijkste oorzaak. Het CBS verwacht dat in 2035 het aantal inwoners van 65 jaar en ouder is opgelopen tot een kwart. Jonge mensen vertrekken vaak uit de kleine gemeenten en met een groei van een oudere bevolking, zet die krimp dus door.

Wat zijn de oplossingen?

In Knack komt schrijver Geert Mak met een aantal opvallende oplossingen. Zo stelt Frontex, het agentschap dat de buitengrenzen bewaakt, nog altijd veel te weinig voor. ‘De enige manier om immigratie een beetje te reguleren, is ervoor zorgen dat de instroom en de verdeling van migranten beter geregeld wordt.’

Door de instroom te reguleren kan er meer inzicht komen in wie een economische migrant is en wie niet. ‘Vluchtelingen en migranten lopen nu hopeloos door elkaar. Een groot deel van de mensen die de vluchtelingenstatus aanvragen zijn migranten die zich economisch willen verbeteren. (…) Ze weten precies welke verhalen ze moeten opdissen om toegelaten te worden.’ Door geen duidelijk migratiebeleid te maken verpesten we het voor de echte vluchtelingen, zegt Mak.

Hij pleit voor een beleid dat mensen redelijk makkelijk toegang geeft tot Europa op voorwaarde dat ze hun terugreis kunnen betalen. ‘Veel migranten blijven hier omdat ze niet terug kunnen. Bovendien moet je ook kunnen slagen als migrant, een mondje Engels spreken, of bepaalde vaardigheden hebben voor de arbeidsmarkt.’

Ook pleit hij voor een ontmoedigingscampagne in Afrika. ‘We moeten duidelijk maken dat het in Samos verschrikkelijk is. Migranten en vluchtelingen leven er tussen de ratten en nog vertellen ze hun familie dat het er fantastisch is, want ze moeten hun prestige hoog houden.’ De beelden van klappende Duitsers die de vluchtelingen als helden onthaalden en de hele wereld over gingen noemt hij ‘ronduit funest’. ‘Dat heeft verwachtingen opgeroepen die je niet kunt waarmaken.’ (…) Er zitten aan alles grenzen: aan geld, aan de empathie van een bevolking.’