In een loods in Rotterdam trof de politie vorige week een recordhoeveelheid van 2.500 kilogram crystal meth aan. Het is de grootste vangst in Europa ooit, de drugs hebben een straatwaarde van honderden miljoenen (mogelijk een half miljard) euro’s. Vier vragen en antwoorden.

Wat is crystal meth?

Crystal meth, ice, tina of methamfetamine is een heldere, witte, gekristalliseerde drug. Het kan gebruikt worden door roken, snuiven of injecteren. Gebruikers ervaren een intense euforie, zelfverzekerdheid en energie-boost waardoor ze tot wel een etmaal wakker kunnen blijven. Eetlust en tijdsbesef verdwijnen. Omdat de piekeffecten na een paar uur voorbij zijn en gebruikers vaak bijnemen om het euforische gevoel terug te krijgen, ligt het risico van overdosis op de loer.

Crystal meth is de meest verwoestende en krachtigste drug op de Nederlandse drugsmarkt. De piek is zo sterk dat gebruikers soms meteen niet meer zonder kunnen. Het is zeer schadelijk voor de gezondheid en kan leiden tot hallucinaties, blijvende hersenschade, hartaanvallen, beroertes, lever-, nier-, longbeschadigingen en psychoses.

Bekijk hier: de gezichten van crystal meth

Crystal meth, dat wordt toch vooral gebruikt in Amerika?

Ja. In de Verenigde Staten is het goedkoop en makkelijk te verkrijgen. In 2017 berekende het National Institute on Drug Abuse het aantal Amerikanen dat in het laatste jaar de drug had gebruikt op 1,6 miljoen (0,6 procent van de bevolking). De helft daarvan had het in de maand daarvoor nog gebruikt. Vanaf 2011 verdrievoudigde het aantal doden door gebruik van 1.887 tot 6.762 in 2016. Ook in Zuidoost-Azië en Australië wordt de drug veel gebruikt.

In Nederland is de drug minder bekend. De meeste Nederlanders zullen het vooral kennen door de populaire Amerikaanse tv-serie Breaking Bad, waarin een scheikundeleraar zich toelegt op de productie en handel van crystal meth. De serie is bekroond met zes Emmy Awards.

Maar ook in Nederland – vooral in de gayscene – wint de drug terrein. Het wordt gebruikt op extreme seksfeesten (chemsex-party’s) omdat het lustopwekkend werkt en de gebruiker in staat stelt soms wel dagen achter elkaar door te gaan. Het Trimbos-instituut schat het aantal meth-gebruikers in Amsterdam op zo’n drie- tot vierhonderd per dag. Dat is een verdubbeling ten opzichte van vorig jaar, blijkt uit onderzoek van rioolwater.

Het aantal dealers in Amsterdam dat de drug aanbiedt, stijgt. Een gram kostte voorheen 150 euro, het laatste jaar nog maar 80 tot 100 euro, wat duidt op grotere beschikbaarheid. 

Wordt het in Nederland veel geproduceerd?

De politie stuit op steeds meer crystal methlabs . Dit jaar staat de teller op vier, vorig jaar waren het er acht. Maar een hoeveelheid van 2.500 kilo zoals vorige week in de loods in Rotterdam werd aangetroffen, is ongekend. De lading is vernietigd in een oven, meldt de politie.

De vondst leidde de politie ook naar een loods in Utrecht. Daar werd 17.500 liter aan chemicaliën aangetroffen, geschikt voor het vervaardigen van drugs. In het pand trof de politie ook uitgeholde stenen aan waarin de drugs vermoedelijk werden gesmokkeld.

Na een inval op een drugsboot in het Brabantse Moerdijk hield de politie in mei drie Mexicanen aan. De politie deelde beelden van het schip op YouTube.

Begin deze maand ontmantelde de politie een crystal methlab in Den Haag. Daar werd 25 kilo gevonden.

En in februari van dit jaar werden ook twee Mexicanen opgepakt in een crystal methlab in het Zuid-Hollandse Wateringen. Eén van die twee komt uit de regio Sinaloa, waar een berucht drugskartel actief is. In de loods lag voor een slordige 80 miljoen euro aan drugs.

Nederland is voor handelaren en producenten aantrekkelijk door de haven van Rotterdam en goede verbindingen naar de rest van Europa. De straffen voor drugscriminaliteit zijn in verhouding laag en de pakkans is klein. Door het gedoogbeleid geniet Nederland internationaal een liberale reputatie als het op drugs aankomt.

Wat is de afzetmarkt van de drugs?

De enorme hoeveelheid crystal meth die is gevonden, zou niet binnen de  landsgrenzen blijven. ‘Het is duidelijk dat de handel niet voor Nederland is bestemd’, zegt een politiewoordvoerder tegen de Volkskrant. In Europa wordt de drug vooral gebruikt in landen als Polen, Slowakije en Tsjechië. Toen de drug in 2016 voor het eerst in Nederland is aangetroffen, in het Gelderse dorp Wamel, had de politie een tip gekregen uit Tsjechië. Vooral in hoofdstad Praag lopen geregeld gebruikers ‘als zombies over straat,’ aldus een woordvoerder van de politievakbond NPB. Naar schatting zijn minstens 30.000 Tsjechen verslaafd aan crystal meth.

Via het grensgebied met Tsjechië kwam de drug de afgelopen jaren ook steeds vaker Duitsland binnen. Synthetische drugs, waaronder crystal meth, worden steeds vaker onderschept. ‘Bijzonder bezorgd ben ik over het feit dat ineens synthetische drugs, zoals crystal meth, die voorheen uit Oost-Europa kwamen, nu ook uit Nederland komen,’ zei een bestuurder van de Duitse politievakbond vorige maand in een uitzending van Nieuwsuur. Aan de grens tussen Nederland en de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen verdubbelde de hoeveelheid onderschepte drugs het afgelopen jaar.

Opmerkelijk is dat de drug al decennia geleden in Duitsland werd gebruikt, het zij in een andere vorm dan tegenwoordig. In de documentaire ‘Hitler’s Hidden Drug Habit’ (Hitler’s geheime drugsgebruik) die in 2014 op de Britse televisie werd uitgezonden, op basis een dossier van de Amerikaanse Militaire Inlichtingendienst, komt het drugsgebruik van Adolf Hitler aan bod. Een van de liefst 74 medicijnen die de Führer gebruikte, was methamfetamine. Tijdens zijn laatste dagen in de bunkers van Berlijn zou hij negen injecties toegediend hebben gekregen om de pijn te verzachten. Ook soldaten van de Duitse Wehrmacht slikten grote hoeveelheden Pervitin, een voorloper van crystal meth, in pilvorm. Zo konden de militairen dagenlang wakker en scherp blijven.