Nederland is geen belastingparadijs en loopt internationaal gezien in het geheel niet uit de pas. Bovendien passen bedrijven als Shell gewoon de Nederlandse regels toe. Als de Tweede Kamer daar iets tegen heeft moet de politici de regels veranderen.
Zo luidde de boodschap van belastingadviseur Paul Sleurink (De Brauw, Blackstone Westbroek) en Shell vice-president Alan McLean woensdagmiddag aan de Tweede Kamer. Die liet zich in een hoorzitting door deskundigen en door het bedrijfsleven voorlichten over de belastingafdracht door multinationals.
Aanleiding was het bericht in Trouw een half jaar geleden dat Shell geen winstbelasting betaalt. Vorige week bevestigde Shell dat in Elsevier Weekblad. Shell had een half jaar gedraald om naar het parlement te komen, vooral omdat het bedrijf als enige zou moeten opdraven.
Uiteindelijk bleken ook Philips Nederland en Akzo Nobel bereid te komen, plus werkgeversclub VNO-NCW. En dus zat ook executive vice-president taxation Alan McLean van Shell in de Tweede Kamer.
Het werd een zitting voor kenners. Hoogleraar Belastingheffing van concerns Jan van de Streek zette vraagtekens bij de praktijk van het aftrekken van buitenlandse verliesposten in Nederland. Hij sprak over ‘dumpen.’ Ook kritiseerde hij de aftrek van hoofdkantoorkosten in Nederland, terwijl de OESO zegt dat die moeten worden doorbelast naar de dochters in het buitenland.
Lees het interview met staatssecretaris Snel van Gertjan van Schoonhoven
Sleurink daarentegen verdedigde de praktijk op laconieke toon. Volgens hem is er niets mis met de belastingafdracht door grote bedrijven. ‘Wij lijden onder het feit dat we een klein land zijn,’ zei hij doelend op de vele activiteiten die multinationals in het buitenland hebben en de kosten en verliezen daar volgens de regels in Nederland aftrekken.
‘Als bedrijven de wet uitvoeren en u de uitkomst niet bevalt, moet u de wet aanpassen. U zit zelf aan de knoppen, ‘ zei Sleurink.
Oppositie wil aftrek met initiatiefwet inperken
Hij betwijfelde of het inperken van de liquidatieverliesregeling (deelnemingen) en de stakingsverliesregeling voor buitenlandse filialen, zoals de oppositie wil, zinvol is en of bedrijven er zoveel gebruik van maken. ‘Voordat je daar een beroep op kunt doen, moet je heel veel horden nemen.’
Dat bleek wel: Akzo Nobel Beneluxbaas Raymond de la Court zei dat zijn bedrijf amper risicovolle activiteiten in het buitenland heeft en dus ook geen gebruik maakt van de regeling. Verf maken is een andere business dan naar olie of gas boren. Op kritische vragen van de Kamer ontkende McLean dat Shell verliesposten oppot om ze in latere jaren af te trekken.
Let op het vestigingsklimaat
Philips-Nederland bleek wel winstbelasting te betalen, in elk geval vanaf 2021. President Hans de Jong wees erop dat de belastingwetgeving in het verleden is aangepast met het oog op een aantrekkelijk vestigingsklimaat. ‘Als u iets gaat wijzigen moet u het geheel bekijken en anders loopt de concurrentiekracht van Nederland serieus risico,’ waarschuwde De Jong.
Oud-SP-Kamerlid Arnold Merkies, Nederlands coördinator van Tax Justice Network, riep Shell op om ‘het goede voorbeeld te geven en transparant te zijn.’ Hij vroeg waarom de multinational zoveel vestigingen op bijvoorbeeld Bermuda heeft.
Mc Lean herhaalde wat Shell eerder in Elsevier Weekblad zei. Dat Shell en dat het bedrijf geheel naar de letter en geest van de wet handelt. Verliesposten elders aftrekken is volgens hem niet uniek. Concerns als als BP, Exxon en Chevron hebben dezelfde regelingen in andere landen. Net als Sleurink zei hij dat de aftrekpost in Nederland ‘relatief hoog’ is omdat Nederland een klein land is.
Van Loon had naar de Kamer moeten komen
PvdA-Kamerlid Henk Nijboer haalde uit naar Shell. ‘Denkt u werkelijk dat wij als oogmerk hebben dat multinationals geen belasting betalen?’ Hij kritiseerde president-directeur Marjan van Loon van Shell Nederland vanwege haar weigering om naar de Kamer te komen.
Lilian Marijnissen (SP) vond dat ‘Koninklijke Shell dat veel winst maakt in Nederland de Tweede Kamer gewoon in het Nederlands moet antwoorden.’ De Schot McLean deed dat in het Engels.
Ook Bart Snels (GroenLinks) beklaagde zich over de moraal bij het concern. Lammert van Raan (Partij voor de Dieren) sprak zelfs over ‘fatsoen.’
McLean hield het zakelijk en zei dat het Nederlandse belastingmodel ‘goed voor uw land’ is. Maar geen van de Kamerleden toonde begrip voor de multinationals. ‘Hoe leggen we dit het midden- en kleinbedrijf uit,’ vroeg Aukje de Vries (VVD).
Goed voor zestig procent van geïnde winstbelasting
VNO-NCW-vertegenwoordiger Jeroen Lammers zei dat hoofdkantoren goed zijn voor zestig procent van de in Nederland geïnde winstbelasting. Hij beaamde wel dat de regelingen lastig zijn uit te leggen aan het mkb.
Sleurink verbaasde zich na afloop over het gebrek aan kennis bij de Kamerleden. Volgens hem focus de Kamer zich nu op de liquidatieverliesregeling, terwijl die al sinds 1969 in de wet staat. Een voorganger werd zelfs al in 1942 in het leven geroepen.