Morgen, vrijdag, komt Gökmen Tanis, de verdachte van de aanslag van maandag in Utrecht, voor de rechter-commissaris: het OM verdenkt hem van terrorisme. Ook zijn de afgelopen dagen steunacties voor de slachtoffers en hun nabestaanden op touw gezet. Vier recente ontwikkelingen rond de nasleep van de aanslag in Utrecht.
OM verdenkt Gökmen Tanis van moord met terreuroogmerk
Gökmen Tanis, de 37-jarige Turkse Nederlander die maandag vermoedelijk de aanslag in de tram in Utrecht pleegde, wordt door het OM verdacht van meervoudige moord dan wel doodslag met een terroristisch oogmerk. Daar bovenop komt de verdenking van poging tot doodslag en bedreiging, beide vanuit een terroristisch oogmerk.
Lees dit artikel van maandag terug over de aanhouding van Gökmen Tanis: Verdachte aanslag tram Utrecht aangehouden
Het OM blijft ervan uit gaan dat er geen enkele relatie is tussen verdachte en de slachtoffers, wat er mede toe leidde dat het OM dinsdag al ‘ernstig rekening’ hield met een terroristisch motief. Een andere aanwijzing voor de verdenking is een in de vluchtauto gevonden briefje, waarop Tanis zou hebben geschreven dat hij in naam van Allah handelde en zijn ‘moslimbroeders’ groet.
Het onderzoek is nog in volle gang. Andere motieven dan terreur zijn niet uitgesloten: ook houdt Justitie rekening met persoonlijke problemen – hij wisselde ‘vroom’ gedrag en een streng religieus voorkomen af met drugsgebruik en dronkenschap. Er wordt ook een onderzoek ingesteld naar de persoonlijkheid van Tanis.
Vrijdag wordt Tanis voorgeleid aan de rechter-commissaris. Het OM zal deze onderzoeksrechter verzoeken T. in bewaring te nemen.
Lijkt geen sprake van hulp van anderen
Het is volgens het OM waarschijnlijk dat Tanis tijdens de schietpartij, waarbij hij drie mensen doodde en drie zwaargewonden maakte, geen hulp van anderen kreeg. Wel wordt onderzocht of de 40-jarige verdachte die dinsdagmiddag is aangehouden, een mogelijk ondersteunende rol heeft gehad, buiten het schietincident om.
Uit het weekblad: Hoe anti-terreureenheid DSI verbluffend snel ingreep
Een broer van Tanis wordt in verband gebracht met een kleine radicale Turkse islamitische beweging: de Kalifaatstaat, meldde De Telegraaf dinsdag. Deze groep ontstond in de jaren tachtig van de vorige eeuw en werd opgericht door de geestelijke Cemaleddin Kaplan. Kaplan splitste zich af van een andere conservatieve Turkse beweging, Milli Görüs, en benoemde zichzelf tot kalief. Kaplan streefde het ideaal van een eigen islamitische staat na. De beweging is anti-Amerikaans, antisemitisch en antidemocratisch.
In Nederland zijn Utrecht en Oss in beeld als plekken waar veel volgelingen wonen van Kaplan, de ’Kalief van Keulen’. Die kreeg in 2005 levenslang van de Turkse rechter omdat hij Duitsland wilde omvormen tot een islamitische staat. Volgens diverse bewoners van de Utrechtse wijk Kanaleneiland heeft de oudste broer van Tanis in Tsjetsjenië getraind of gevochten en zou hij banden hebben met de radicale Turkse beweging Kalifaatstaat. Maandag meldde de Turkse BBC al dat Gökmen Tanis in Tsjetsjenië zou hebben gevochten, op basis van een bron in Kanaleneiland. Vermoedelijk doelde de zender op diens broer.
Woensdag werden twee verdachten – broers, maar geen familie van Gökmen T. – vrijgelaten omdat ze niet langer als verdachten worden gezien.
Acties voor slachtoffers en hun nabestaanden
Dinsdag begon een vrouw uit Vianen twee inzamelingsacties voor haar buurman, de vader van een 19-jarige vrouw uit Vianen die om het leven kwam bij de aanslag. Ze wilde 2.500 euro ophalen voor de uitvaartkosten, maar de teller staat inmiddels al op bijna 120.000 euro. Woensdag liet de initiatiefneemster via Facebook weten dat ze een stichting opzet voor alle slachtoffers en hun naasten.
Behalve de 19-jarige vrouw uit Vianen kwamen ook een 49-jarige Utrechtse man, vader van drie kinderen, en een 28-jarige man, eveneens uit Utrecht, om het leven. De zwaargewonden zijn een 20-jarige vrouw uit Utrecht, een 21-jarige Nieuwegeinse en een 74-jarige man uit De Meern.
Lees ook het commentaar van Arendo Joustra over Utrechtse stuurlui: Verdachte nog dezelfde dag gepakt, maar critici weten het beter
In Utrecht wordt vrijdagavond een stille tocht gehouden om de slachtoffers van de schietpartij te herdenken. De tocht begint om 19.00 uur in de omgeving van het Jaarbeursplein. Vanaf hier gaat de stoet naar het 24 Oktoberplein, waar de aanslag bij de tram werd gepleegd.
De organisatie wil graag dat mensen een zaklamp aandoen en witte en rode bloemen (de kleuren van de vlag van Utrecht) meenemen. De gemeente ondersteunt de initiatiefnemers van de tocht. ‘Op vrijdagavond 22 maart om 19.00 uur is er een stille tocht waarbij we samen onze gevoelens en emoties delen. We tonen ons respect en medeleven aan de getroffenen en hun nabestaanden,’ zo liet de gemeente woensdag weten.
Koning Willem-Alexander in Utrecht: ‘Intens verdrietig’
Koning Willem-Alexander en koningin Máxima hebben donderdagmiddag in Utrecht een bezoek gebracht aan het politiebureau aan de Marco Pololaan. Ze spraken daar met hulpverleners die ter plaatste waren vlak na de aanslag. Het politiebureau ligt dichtbij het 24 Oktoberplein.
Op de agenda van de koning stond al voor de aanslag een bezoek aan de stad gepland. Hij zou donderdag de lancering van een systeem van laadpalen voor elektrische auto’s. Dat bezoek ging met lichte vertraging donderdag alsnog door.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
‘Ik wil ook mede namens mijn vrouw zeggen dat we intens verdrietig zijn,’ zei de koning woensdag nog. ‘Dat we heel erg meegeleefd hebben. Uiteraard in de eerste plaats met de nabestaanden van de dodelijke slachtoffers en ook vrienden, bekenden, iedereen die daarbij betrokken is. We wensen de gewonden heel veel beterschap toe en hopen dat ze snel en volledig herstellen. Uiteraard zijn we ook dankbaar voor de hulpverleners en de speciale diensten die heel kordaat opgetreden hebben op het moment dat dit naar buiten kwam en ondanks gevaar voor eigen leven echt gewoon doorgezet hebben,’ aldus de koning, die ook veel waardering had voor de bevolking van Utrecht.