Het werk van politiek filosoof Larry Siedentop (82) wordt gelezen door koningen en premiers. Zijn boodschap? ‘De representatieve, liberale democratie loopt gevaar.’
Tweedjasje over de schouders, Schotse biscuits en The Times op tafel en uitzicht op de Royal Crescent-tuinen in de Londense wijk Kensington & Chelsea. Politiek filosoof Larry Siedentop (82) doet als geboren Amerikaan niet onder voor een Brit.
‘De Nieuw Amsterdam was zó’n elegant schip’
Het is ook al even geleden dat hij van de nieuwe naar de oude wereld verhuisde. Zijn grootmoeder, die vanuit het Nederlands-Duitse grensgebied bij Oldenzaal naar Amerika was getrokken, goot Europa bij het leergierige knaapje naar binnen. In de jaren vijftig was het de Nieuw Amsterdam – ‘zó’n elegant schip, lekkere Nederlandse jenever ook’ – die Siedentop geregeld naar Europa bracht. Hij verbleef onder meer een zomer bij een gezin in Frankrijk ‘waar drie keer per dag vers brood werd bezorgd. Dat Frankrijk bestaat niet meer.’
Halverwege de jaren zestig, na zijn studie aan Harvard, vestigde Siedentop zich definitief in Europa, in Oxford. Daar promoveerde hij bij de beroemde politiek filosoof Isaiah Berlin. Na decennia van studie, doceren en schrijven over vooral Franse liberale denkers uit de negentiende eeuw, onder wie Alexis de Tocqueville, publiceerde Siedentop in 2000 zijn eerste grote werk: Democracy in Europe. In 2014 volgde Inventing the Individual.
Inspiratiebron voor HJ School-lezing CDA-leider Buma
Twee monumentale politiek-filosofische werken die worden gelezen door koningen, koninginnen, presidenten, kanseliers en premiers. CDA-voorman Sybrand van Haersma Buma beroept zich nadrukkelijk op Siedentop, zo bleek in 2017 tijdens diens door Elsevier Weekblad georganiseerde HJ Schoo-lezing: ‘Verwarde tijden!’ die om richting vragen.
Lees de HJ Schoo-lezing van Buma terug: ‘Verwarde tijden die om richting vragen’
Siedentop heeft een aantal antwoorden die richting geven, maar minstens zo belangrijk: hij formuleert een aantal fundamentele vragen. ‘De meest interessante en moeilijke vraag die boven onze westerse maatschappijen hangt: kan het morele universalisme, dat bovenal gecreëerd is door het christendom, de neergang van het christendom overleven?
‘Winston Churchill en Franklin D. Roosevelt stelden in 1941 op een schip in de Atlantische Oceaan het Atlantisch Handvest op. Zij troffen elkaar daar als christelijke soldaten die een kruistocht voerden in de naam van de vrijheid. Dat Handvest is een ambitieus liberaal programma, dat aan de basis ligt van de Verenigde Naties, en dat is gebaseerd op moreel universalisme. Dit heeft christelijke wortels, maar is die wortels ontgroeid. Kan het een verzwakking daarvan overleven? Dat is de diepste vraag waarmee wij worden geconfronteerd.’
Hij heeft grote twijfels of dat slaagt. Het Westen is al gestopt zichzelf christelijke of vrije wereld te noemen. ‘De term waaraan we moeten vasthouden is “vrije wereld”.’
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?