Voor het eerst uit Mark Rutte openlijk kritiek op Donald Trump. De premier vindt de beslissing van de Amerikaanse president om uit het atoomakkoord met Iran te stappen ‘lomp’. Hij sluit zich aan bij de voorzitter van de Europese Raad Donald Tusk, die geen goed woord over had voor Trump.
Premier Mark Rutte (VVD) deed zijn uitspraak woensdagavond in de Bulgaarse hoofdstad Sofia. Daar sprak hij met leiders van lidstaten van de Europese Unie (EU) over de Iran-deal, en de manier waarop Europese landen moeten reageren op de Amerikaanse terugtrekking uit dit nucleaire akkoord. ‘Je ziet dat Amerika nu toch, na lang aandringen van Europa om het niet te doen, vrij lomp dat akkoord met Iran opzegt,’ zei Rutte tegen de NOS.
Derk Jan Eppink over het atoomakkoord: Trump legt druk bij Europa
De premier betreurt bovendien dat Trump vaak beslissingen neemt zonder rekening te houden met bondgenoten. ‘Macron heeft gezegd: doe het niet, Merkel heeft het herhaald. En drie dagen later doet hij het toch.’ Ook bij de verplaatsing van de Amerikaanse ambassade naar de volgens Amerika Israëlische hoofdstad Jeruzalem en de – tot juni uitgestelde – importheffingen voor de EU op staal en aluminium ging Trump openlijk in tegen de wensen van de grootste EU-landen.
Meer over relatie Nederland-Amerika: Pragmatische Rutte ziet meer samenwerking met Trump best zitten
Tusk: Trump heeft EU ‘bevrijd van alle illusies’
Donald Tusk, voorzitter van de Europese Raad van Regeringsleiders, lijkt helemaal klaar te zijn met de Amerikaanse president. ‘Wie heeft nog vijanden nodig met dit soort vrienden,’ vroeg Tusk zich af op Twitter. De EU is wat hem betreft ‘bevrijd van alle illusies’ en Tusk vindt dat Brussel Trump daarvoor dankbaar moet zijn: ‘Als je een helpende hand nodig hebt, vind je die aan het einde van je eigen arm.’
Looking at latest decisions of @realDonaldTrump someone could even think: with friends like that who needs enemies. But frankly, EU should be grateful. Thanks to him we got rid of all illusions. We realise that if you need a helping hand, you will find one at the end of your arm.
— Donald Tusk (@eucopresident) May 16, 2018
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Brussel en grote EU-landen zetten alles op alles voor behoud akkoord
Rutte herkent zich in die woorden, al kiest hij naar eigen zeggen ‘zijn eigen woorden’. De vriendschap met Amerika is volgens de premier nog altijd belangrijk, maar het gedrag van Trump – die de EU-landen eerder al vroeg om meer geld bij te dragen aan de NAVO – laat de noodzaak voor een ‘Europa met meer zelfvertrouwen’ zien, vindt Rutte. ‘Dat zie je nu ook op het gebied van Iran: wij willen toch proberen zo veel mogelijk van die afspraken overeind te houden.’
Volgens Elsevier Weekblad: Opzeggen Iran-deal kan leiden tot betere deal
Om dat voor elkaar te krijgen, ontving EU-buitenlandchef Federica Mogherini dinsdag in Brussel de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Mohammad Javad Zarif. Later op de dag sprak die ook met ambtsgenoten uit Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk, die het akkoord per se in stand willen houden. Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie, wil dat ook, maar zei woensdag dat de EU haar eigen kracht niet moet overschatten: ‘We hebben de middelen en zullen die gebruiken. Maar laten we onszelf niet voor de gek houden, het zijn slechts beperkte middelen.’
Rutte spreekt collega’s over Balkan en zit niet te wachten op uitbreiding
Donderdag spreekt premier Rutte in Sofia verder met zijn Europese collega’s, op een bijeenkomst die ook wel de Balkan-top wordt genoemd. Vanavond en morgen bespreken de leiders van de EU-lidstaten een document waarin de Brusselse ‘Balkan-strategie’ staat opgetekend.
Speelbal Balkan gebaat bij uitbreiding EU, schreef Brussel-correspondent Jelte Wiersma
Nederland is, net als onder meer Frankrijk, fel tegenstander van EU-toetreding van de westelijke Balkanlanden in een korte tijd. Eerder suggereerde Juncker dat hij een toetreding van Albanië, Bosnië-Herzegovina, Kosovo, Macedonië, Montenegro en Servië in 2025 best ziet zitten. Rutte vindt uitbreiding van de EU voorlopig niet aan de orde, stelde hij de Tweede Kamer woensdag gerust.