De stemlokalen zijn geopend: ruim 12 miljoen Nederlanders mogen vandaag hun stem uitbrengen voor de gemeenteraadsverkiezingen 2018. In 335 gemeenten wordt een nieuwe raad gekozen en zo’n 54.000 mensen hebben zich kandidaat gesteld.
Daarnaast kunnen kiezers zich uitspreken in het raadgevend referendum over de Sleepwet. Wat houdt die wet precies in, en wat zijn de argumenten van voor- en tegenstanders? Lees het hier.
Alle stembureaus zijn sinds 7.30 uur open. Op diverse plekken in het land konden stemmers afgelopen nacht en vroege ochtend al terecht. De stemlokalen blijven geopend tot 21.00 uur.
Volgens Elsevier Weekblad
Eric Vrijsen: Term ‘Sleepwet’ klinkt wel lekker, maar slaat nergens op
De weg naar de stembus: hoogte- en dieptepunten
Veel partijen trapten eind januari hun campagne af. Bij Forum voor Democratie in Amsterdam was het begin grimmig: op 27 januari werd de flyerende FvD-kandidaat Hemmie Kerklingh (71) belaagd door drie mensen op het Buikslotermeerplein. Omstanders moesten te hulp schieten om de belagers te verjagen.
De PVV doet dit jaar mee in dertig gemeenten en moest daarvoor flink wat nieuwe kandidaten rekruteren. Dat ging niet geheel zonder problemen: zo werd de Rotterdamse lijsttrekker Géza Hegedüs al na een dag vervangen, toen bleek dat hij nauwe banden onderhoudt met extreem-rechts. Verder ontkende PVV-leider Geert Wilders alle problemen. Hij noemde zijn lokale kandidaten ‘helden’.
De partij van Sylvana Simons, BIJ1, doet mee in Amsterdam, maar kende daarbij ook wat problemen. Zo stapten in januari kort na elkaar drie kandidaat-raadsleden op. Een van hen was de nummer drie op de lijst Cailin Kuit, die in opspraak raakte omdat ze op de website van Bij1 meldde als psychiater te hebben gewerkt, terwijl ze nooit als arts geregistreerd was. Ook kreeg Simons veel kritiek omdat ze het debat met FvD-lijsttrekker Annabel Nanninga herhaaldelijk uit de weg ging. Simons vond die partij maar ‘racistisch’.
Boycots en samenwerkingen
Opvallend bij deze verkiezingen is de deelname van nieuwkomers Forum voor Democratie en DENK. Hun aanwezigheid leidde tot boycots en een verharding van het debat. Zo besloten D66, GroenLinks en PvdA in Amsterdam bij voorbaat FvD uit te sluiten. De drie partijen sloten een coalitie met de partij van Thierry Baudet uit omdat hij zich ‘niet distantieert van racisme’.
In Rotterdam besloot de FvD samen op te trekken met Leefbaar Rotterdam om de PVV buiten de deur te houden. De linkse partijen GroenLinks, SP en PvdA in de stad sloten een wel heel opmerkelijk verbond en sloegen de handen ineen met het islamitische NIDA. Dit pact eindigde nadat NIDA onder vuur kwam te liggen over een oude tweet, waarin de partij Israël vergeleek met Islamitische Staat. Na een crisisvergadering zagen SP, GroenLinks en PvdA de samenwerking met NIDA toch weer zitten, maar na ingrijpen uit Den Haag trok zowel GroenLinks als de PvdA zich terug.
De toon van het debat was ongekend hard
‘Nazi’s’ en ‘verkrachters’ – als er iets dit jaar de campagne kenmerkte, was het de hardheid van het debat. Zo deed een campagnevideo van de PVV – waarin de partij de islam gelijkstelt aan onder meer Jodenhaat, vrouwenonderdrukking, terreur en slavernij – veel stof opwaaien. ‘Joseph Goebbels zou zijn vingers aflikken bij het nieuwste campagnefilmpje van de PVV,’ zei de Rotterdamse DENK-lijsttrekker Stephan van Baarle in een debat met PVV-lijsttrekker Maurice Meeuwissen. ‘Uw partij verkracht kinderen. Mohammed verkrachtte kinderen,’ beet de PVV’er hem in een reactie toe.
Geerten Waling was bij een debat over nationale identiteit in Rotterdam. ‘Een kleine hel,’ schreef hij eerder.
Zowel DENK als de PVV deed uiteindelijk aangifte van de aantijgingen over en weer.
In Amsterdam was veel te doen om een omstreden demonstratie die zich op 18 maart afspeelde tegen ‘racistische partijen’ in de gemeenteraad. Naast de PvdA, PvdD, SP en GroenLinks deed een aantal dubieuze clubs mee, zoals de extreem-linkse Antifascistische Aktie. Na kritiek trokken de SP, PvdA en PvdD zich terug, maar uiteindelijk was PvdA-raadslid Emre Ünver aanwezig, net als jongerenorganisaties en SP-vertegenwoordigers van afdelingen buiten Amsterdam. GroenLinks-lijsttrekker Rutger Groot Wassink liep, zoals aangekondigd, ook mee.
Maandag ontstond nog een klein relletje rond de verkiezing van het beste raadslid van Nederland. De site raakte overbelast na een oproep van GeenStijl om te stemmen op Rick Brink (CDA) uit Hardenberg. Hiermee wilde de site voorkomen dat de Rotterdamse NIDA-finalist Nourdin el Ouali er met de prijs vandoor ging. Het Amsterdamse PvdD-raadslid Johnas van Lammeren werd uiteindelijk uitgeroepen tot beste gemeenteraadslid. Hij was onder meer betrokken bij de komst van de ja-ja-sticker in de hoofdstad, waardoor Amsterdammers alleen nog reclame ontvangen als ze deze sticker op hun brievenbus plakken.
Waarvoor kunt u kiezen
Naast het identiteitsdebat waren de belangrijkste thema’s dit jaar veiligheid – zoals de uitbreiding van het cameratoezicht in grote steden – en het wel of niet verplichten van de tegenprestatie voor een bijstandsuitkering.
Een belangrijke trend die Elsevier Weekblad eerder constateerde, was de opkomst van lokale partijen. Volgens onderzoek van I&O Research wil zelfs eenderde van de kiezers zijn stem uitbrengen op een lokale partij.
Carla Joosten beantwoordt 45 vragen en antwoorden over lokale verkiezingen >
Wat speelt er vandaag nog?
Op het linkse internetforum Indymedia plaatsten antifascisten een oproep om de campagne van het Forum voor Democratie in Amsterdam te verstoren. De activisten vragen sympathisanten om campagnevoerders die vandaag nog stemmen proberen binnen te halen, te dwarsbomen. ‘Gebruik je fart-in-a-can, fluit ze uit, overstem ze en laat zien dat racisme, seksisme en homofobie in Nederland noch elders thuishoren. Kortom, doe mee en laat het FvD niet ongestoord haar haat verspreiden in Amsterdam,’ staat er op de site.
En weet u dan nog steeds niet wat u moet stemmen? Dan heeft Gerry van der List nog een goed stemadvies: stem niet op een lijstduwer.