Het ziet er slecht uit voor minister van Buitenlandse Zaken Halbe Zijlstra (VVD). Na zijn leugen over de Russische president Vladimir Poetin lijken zijn dagen geteld. Zijn poging tot ‘bronbescherming’ maakt de zaak alleen maar erger. De oppositie oordeelt vernietigend: ‘Hij wilde gewoon interessant doen.’
Maandag onthulde Halbe Zijlstra in een pijnlijk interview met de Volkskrant dat hij jarenlang had gelogen over een ontmoeting met de Russische president Vladimir Poetin. Zijlstra beweerde dat hij in 2006 aanwezig was op een bijeenkomst in een Russisch buitenhuis, waar Poetin sprak over Russische expansie. Maar Zijlstra was daar niet bij.
Dinsdag is duidelijk geworden dat Zijlstra’s uitspraken nog veel verder bezijden de waarheid zijn. Jeroen van der Veer, destijds topman van Shell, was in 2006 wel op bezoek bij Poetin. Hij verklaarde tegen de Volkskrant dat Zijlstra de uitspraken van Poetin verkeerd heeft uitgelegd. Een tweede uitglijder, die voor de minister van Buitenlandse Zaken uitermate pijnlijk is: maandag benadrukte hij nog dat ‘de inhoud van het verhaal niet ter discussie staat’.
‘Bronbescherming’ van Halbe Zijlstra laat te wensen over
In mei 2016 speechte Zijlstra op een VVD-congres over de gevaren van een breuk met Rusland. Daarin gebruikte hij zijn fictieve ontmoeting met Poetin als argument. ‘Ik was begin 2006 aanwezig in de datsja van Vladimir Poetin. Ik was medewerker (van Shell, red.). Ik was weggestopt achterin het zaaltje waarin het plaatsvond. Maar ik kon heel goed horen wat het antwoord van Vladimir Poetin was op de vraag wat hij verstond onder Groot Rusland. Want Groot Rusland is waar hij naar terug wil. En zijn antwoord was: dat is Rusland, Wit-Rusland, Oekraïne en de Baltische Staten. En Kazachstan was nice to have.’
Zijlstra beweerde dat hij over zijn rol op deze bijeenkomst had gelogen, om ‘zijn bron te beschermen’ die hem over de uitspraken van Poetin zou hebben verteld. Over de vraag wie de bron van Zijlstra was, werd maandag uitgebreid gespeculeerd. Een dag later bleek de bron Jeroen van der Veer zelf te zijn. Tegen de Volkskrant zegt de oud-topman van Shell dat Zijlstra Poetins uitspraken verkeerd heeft weergegeven.
Volgens van der Veer was de uitspraak van Poetin feitelijk bedoeld: ‘Historisch gezien is Groot-Rusland veel groter dan het huidige Rusland.’ Ook vindt Van der Veer dat zijn woorden uit hun verband zijn gerukt: ‘Hoe ik de specifieke landen destijds aan Zijlstra heb verteld, herinner ik mij niet. Maar de term ‘nice to have‘ is geen zegswijze van mij.’ De verklaring die Zijlstra voor zijn leugen gaf, het beschermen van zijn bron, snijdt dan ook geen hout.
‘Zijlstra staat met heel veel nullen achter’
Vanmiddag moet minister Zijlstra zich in de Tweede Kamer verantwoorden. De Kamer heeft 109 vragen die hij moet beantwoorden. PvdA-Kamerlid Lilianne Ploumen zei maandag dat er van Zijlstra’s geloofwaardigheid ‘niet zo veel over is’. ‘Niet alleen voor Zijlstra is dit niet goed,’ zegt Ploumen tegen Radio 1, ‘maar ook voor Nederland.’ Ze noemde de flater van Zijlstra ‘heel slecht voor het Nederlands belang,’ met name inzake het MH17-dossier: ‘Zijlstra staat met heel veel nullen achter.’
GroenLinks-Kamerlid Bram van Ojik zei maandag in actualiteitenprogramma Nieuwsuur: ‘Hoe kan iemand zoiets ongelooflijk stoms doen?’ Opmerkelijk, want Van Ojik vond voorheen dat Zijlstra een goede minister was. Het feit dat Zijlstra bij zijn benoeming werd aangeprezen omdat hij bij Poetin was geweest, helpt nu zijn zaak niet. ‘De minister wilde graag interessant doen.’
“Kan Zijlstra in de toekomst nog geloofwaardig en effectief functioneren als minister van Buitenlandse Zaken? Ik zie dat eerlijk gezegd niet. Dit kan elk moment tegen ‘m worden gebruikt”, zegt @BramvanOjikGL. pic.twitter.com/MoAXya6Dk0
— Nieuwsuur (@Nieuwsuur) 12 februari 2018
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Mocht Zijlstra vandaag opstappen, dan kan hij wel de Tweede Kamer in. Bij de verkiezingen op 15 maart 2017 was hij derde op de VVD-lijst.