De Tweede Kamer voert woensdag een debat over het bindend referendum. De SP dient hierover een initiatiefwetsvoorstel in dat bij voorbaat kansloos is: eerdere voorstanders D66, GroenLinks en de PvdA trokken zich terug na het Oekraïne-referendum.
Dat wil niet zeggen dat er niks gebeurt in het parlement. Zo zijn er flinke botsingen tussen bijvoorbeeld enerzijds Thierry Baudet (Forum voor Democratie) en Martin Bosma (PVV) – fervente voorstanders van referenda – en anderzijds VVD-Kamerlid Sven Koopmans. Ook SP-Kamerlid Renske Leijten roert zich flink.
Bosma: referendum geen aanval op de democratie
Bosma hield een minutenlang pleidooi voor het bindend referendum, waarna hij zei dat hij de tekst letterlijk had overgenomen van D66-leider Alexander Pechtold. Die partij was eerder voor het referendum, maar inmiddels niet meer. Bosma zei dat volksvertegenwoordigers en het parlement niet onfeilbaar zijn en dat een referendum geen aanval is op de democratie, maar een goede aanvulling op een systeem uit de negentiende eeuw.
Daarom zou de bevolking de mogelijkheid moeten krijgen om ‘ja’ of ‘nee’ tegen een wet te kunnen zeggen. ‘Het enige wat ik heb gedaan is van D66 de PVV maken,’ aldus Bosma, die Pechtolds partij beschimpt: ‘D66 is een lifestyle, geen politieke partij. Ze hebben geen ideologie.’
SP verwijt eerdere voorstanders ‘arrogantie’
De eerdere voorstanders D66, GroenLinks en de PvdA hebben opmerkelijk genoeg hun handen van het referendum afgetrokken. Aanvankelijk kwam het voorstel door de Tweede Kamer, maar omdat het parlement na de verkiezingen werd ontbonden, moet de grondwetswijziging opnieuw door het parlement worden behandeld. Daarvoor is een tweederde meerderheid nodig, en die is er niet. De SP heeft de verdediging van het initiatiefwetsvoorstel opgepakt. Het is volgens SP-Kamerlid Renske Leijten onbegrijpelijk dat de partijen hun steun hebben laten varen. Ze beschuldigt de VVD van ‘arrogantie’.
D66 is nog altijd voorstander van een ‘correctief referendum’, dat door de bevolking wordt aangevraagd en waarbij wordt gestemd over een al genomen parlementsbesluit. Maar alleen onder ‘bepaalde spelregels’, aldus Rob Jetten. Zo zou zo’n referendum niet over internationale verdragen mogen gaan, zoals eerder het raadgevende referendum over het Oekraïne-verdrag. Jetten zei dat zijn partij daarom tegen zal stemmen.