Een aanzienlijk deel van de Turkse en Marokkaanse Nederlanders zegt zich niet thuis te voelen in Nederland. Steeds vaker omarmen ze het islamitische geloof als alternatieve identiteit.
Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) zet in een rapport een reeks maatschappelijke kwesties op een rij die bij de komende Tweede Kamerverkiezingen een rol kunnen spelen. Eén daarvan wordt samengevat als de ‘moeizame interetnische verhoudingen’.
‘Niet-westerse migranten, en met name hun in Nederland geboren kinderen, voelen onbehagen over de Nederlandse samenleving,’ schrijft het SCP. Veertig procent van de Turkse en Marokkaanse Nederlanders voelt zich niet thuis in Nederland. Ze zijn de afgelopen jaren minder positief geworden over hun kansen en leven en zeggen dat ze vaker discriminatie ervaren. Vooral jongeren met een migratieachtergrond zijn somber over het maatschappelijke klimaat.
Islam ijkpunt voor jongeren
Volgens het SCP speelt het geloof bij veel jongeren met een Turkse of Marokkaanse achtergrond een steeds belangrijkere rol. ‘De islam is in het leven van veel jongeren het belangrijkste ijkpunt, dat richting geeft aan bijna alle aspecten van hun leven.’
Dat het leven in de moderne westerse samenleving ‘niet strookt met’ bepaalde opvattingen van hun religie, zorgt er juist voor dat sommigen vastberaden zijn om dicht bij hun geloof te blijven. ‘De moslimidentiteit is een alternatief voor een identificatie als Nederlander,’ concluderen de onderzoekers.
Nederlanders vrezen voor eigen cultuur
Autochtone Nederlanders geven al langer aan dat ze bezorgd zijn over de thema’s integratie en immigratie. Een grote groep Nederlanders heeft het gevoel dat ‘Nederland zijn eigenheid verliest’. Daarbij wordt gewezen op de grotere diversiteit in Nederland, de invloed van moslims – die worden geassocieerd met geweld – en discussies over Zwarte Piet.
Het SCP-rapport heeft aanbevelingen voor een komend kabinet om de integratie te bevorderen. Vooral het inburgeringsbeleid moet beter. Onlangs bleek dat het nieuwe inburgeringssysteem – waarbij een groot deel van de verantwoordelijkheid bij de immigrant zelf ligt – slecht functioneert. Positiever is het SCP over de behaalde resultaten in het onderwijs: jongeren uit migrantengroepen verlaten minder vaak hun school zonder diploma.
Op de arbeidsmarkt is nog veel te winnen. Werkgevers moeten worden aangespoord om diversiteit te stimuleren en discriminatie tegen te gaan. Volgens het SCP ligt de bron van de problemen deels ook bij de migranten zelf. ‘Niet-functionele netwerken, gebrekkige sollicitatievaardigheden en de arbeidsoriëntatie van niet-westerse migranten kunnen alle een rol spelen.’