De juridische betekenis van de ‘bindende verklaring’ over het associatieverdrag tussen de EU en Oekraïne is te vaag. Dat schrijft de Raad van State (RvS), het belangrijkste adviesorgaan van de regering, over de ‘overwinning’ van premier Mark Rutte.
Na maandenlang te hebben gewacht, zocht premier Rutte (VVD) december vorig jaar met zijn collega’s in Brussel toch nog naar een deal om recht te doen aan de uitslag van het Oekraïne-referendum. Bij die stembusgang stemden Nederlanders het EU-associatieverdrag met Oekraïne weg.
Juridische betekenis is onduidelijk
Uiteindelijk gingen de andere EU-leiders akkoord met een extra Europese verklaring, waarin onder meer staat dat Oekraïne geen kandidaat-lid van de EU wordt en dat er niet zomaar nieuwe financiële verplichtingen kunnen bijkomen voor Nederland. Rutte hoopte zo een overwinning te boeken, terwijl hij er voor zorgde dat het associatieverdrag ongewijzigd bleef. De Oekraïense regering reageerde verheugd op de oplossing.
De Raad van State trekt het nut van de ‘bindende verklaring’ dinsdag in twijfel. Het is volgens de RvS onduidelijk wat het document in juridische zin nou wel en niet betekent. Ook de betekenis voor Oekraïne, dat niet heeft getekend voor de verklaring, is niet voldoende helder gemaakt. De Raad van State adviseert het kabinet het juridische nut van het document te verduidelijken.
Rutte over Oekraïnedeal: ‘Ik kan niet iedereen gelukkig maken’
Inlegvelletje kan waarschijnlijk wel op steun rekenen
De kritiek van het adviesorgaan lijkt op de argumentatie van CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt. In een debat over de kwestie zei Omtzigt eind 2016 dat Rutte ‘geen enkel antwoord heeft op de vraag: wat wijzigt het inlegvelletje, dat Oekraïne niet eens tekent, nou aan het verdrag?’ De premier noemde die kritiek destijds ‘CDA-onwaardig’.
Het Nederlandse parlement moet nog instemmen met Rutte’s ‘geitenpaadje’. In de Tweede Kamer heeft het kabinet een meerderheid en worden geen problemen verwacht. Rutte heeft in de Eerste Kamer de steun nodig van oppositiepartijen: dankzij GroenLinks en een aantal CDA-senatoren lijkt goedkeuring een formaliteit. Het is onduidelijk of het advies van de RvS daar iets aan verandert.