Drie stormen in één week: het weer als kostenpost

Met drie stormen in één week – Dudley, Eunice en Franklin –  regent het schademeldingen. Het Verbond van Verzekeraars schat de totale schade op een half miljard euro. Zal de schade door extreem weer toenemen? En wat zouden we hiertegen dan kunnen doen? Vier vragen en antwoorden.

1. Wat is weerschade?

Het weer kan veel schade veroorzaken: bomen die omvallen op huizen, auto’s en mensen, hagelstenen die autoruiten stukslaan en overstroomde kelders door hevige regenval.

Het Verbond van Verzekeraars onderscheidt vijf typen weerschade: schade die wordt veroorzaakt door neerslag, hagel, storm, bliksem en vorst. Storm is uit dit rijtje de grootste boosdoener, tussen 2007 en 2020 ging het om bijna de helft (47 procent) van alle geregistreerde gevallen. Hagel en neerslag zijn goed voor respectievelijk 22 en 21 procent, bliksem voor 9 procent en de minste schade werd veroorzaakt door vorst (1 procent).

De verzekeraars nemen de gevolgen van hittegolven – denk aan dode planten in de tuin, oververhitte automotoren en brand – niet mee in deze statistieken.

2. Hoeveel schade ontstaat er door het weer?

Elk jaar krijgen verzekeraars voor honderden miljoenen euro’s aan schademeldingen veroorzaakt door extreem weer. Gemiddeld gaat het om 276 miljoen euro per jaar, volgens de cijfers van het Verbond van Verzekeraars. Vooral in de jaren 2016 en 2018 was de schade enorm, met bedragen van 580 miljoen en 573 miljoen euro.

In 2016 werd dit voornamelijk veroorzaakt door een enkele hagelbui op 23 juni. Hagelstenen tot wel 10 centimeter in doorsnede zorgden voor 483 miljoen euro aan schade, waarvan ruim 200 miljoen euro aan kassen.

Op 18 januari 2018 zorgde een relatief korte, maar hevige storm voor 436 miljoen euro aan schade. Het was een van de tien hevigste stormen in vijftig jaar tijd. Voor het eerst in de geschiedenis van de Nederlandse spoorwegen werd het treinverkeer volledig stilgelegd.

3. Kunnen we meer weerschade verwachten?

Onder wetenschappers bestaat weinig twijfel dat het klimaat verandert. En door die klimaatverandering lijkt ook de kans op extreme weersomstandigheden toe te nemen. Het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) laat met recente klimaatmodellen zien dat er meer neerslag, hagel en onweer wordt verwacht in de toekomst. Een toename in de hoeveelheid neerslag zien we al. Het aantal dagen per jaar waarop bij in elk geval één weerstation minstens 50 millimeter valt, is bijna verdubbeld de afgelopen vijftig jaar.

Het is onduidelijk of het aantal stormen met extreme windstoten ook toeneemt. De banen waarlangs stormen zich ontwikkelen en voortbewegen, lijken de laatste decennia naar het noorden te verschuiven, waardoor er vaker stormen boven Nederland zouden kunnen voorkomen. Dit is nog niet te zien in de waarnemingen van het KNMI.

Het Verbond van Verzekeraars merkt nu al de gevolgen van de klimaatverandering. Het aantal schademeldingen neemt toe en de schadelast was vooral in 2016 en 2018 extreem hoog. De particuliere schade door extreme neerslag en hagel is op dit moment 125 miljoen euro. De verwachting is dat dit de komende decennia verdubbelt als er geen maatregelen worden getroffen. Dit zou ertoe kunnen leiden dat de verzekeringspremies omhooggaan of bepaalde risico’s niet meer worden gedekt.

4.Wat kunnen we doen om de weerschade te verminderen?

Er lopen behoorlijk wat onderzoeken en initiatieven om schade veroorzaakt door extreem weer in de toekomst te beperken. Zo werkt het KNMI aan de oprichting van een nationaal waarschuwingsadviescentrum, een Early Warning Centre, dat eerder en nauwkeuriger moet waarschuwen voor bepaalde weersomstandigheden. Het KNMI en het Verbond van Verzekeraars zijn daarvoor een samenwerking begonnen. Deze vroegtijdige waarschuwingen  moeten helpen om schade te beperken. Hoe eerder mensen kunnen worden gewaarschuwd, des te meer tijd ze hebben om voorzorgsmaatregelen te nemen. Kleurcodes – code geel, oranje en rood – helpen nu al om de ernst van extreem weer te communiceren.

Mensen kunnen zelf namelijk heel wat maatregelen treffen om de schade te beperken. Zorg bijvoorbeeld dat grind gelijkmatig over het dak is verdeeld, dit vermindert de kans dat de wind de dakbedekking lostrekt. Haal tegels uit de tuin zodat regenwater de grond kan intrekken en zorg dat houtwerk goed is geschilderd en onderhouden.