Belgische onderzoekers hebben ontdekt dat kankercellen zich minder snel en agressief ontwikkelen als ze voldoende zuurstof krijgen. Dit kan een belangrijk gegeven zijn in de strijd tegen kanker.
Het onderzoek is verbonden aan de Katholieke Universiteit Leuven en uitgevoerd door professor Diether Lambrechts en dokter Bernard Thienpont. Zij hebben aan de hand van proeven met muizen onderzocht of zuurstoftoevoer de ontwikkeling van kanker kan tegengaan. Dit blijkt te kloppen: door betere doorbloeding en dus een verhoogde zuurstoftoevoer, kan buitensporige groei van kankercellen teruggedrongen worden.
In de Speciale Editie Gezondheids ABC zijn de beste stukken uit Elsevier over de gezondheid van het lichaam geselecteerd. Bestel nu >
Gewurgde kankercellen slaan om zich heen om te ontsnappen
Thienpont zegt in De Morgen dat het ‘contra-intuïtief’ is dat een slechte bloedtoevoer ervoor zorgt dat kanker zich sneller en agressiever ontwikkelt. ‘Je zou denken: laat ze stikken en sterven.’ De onderzoeker legt uit dat een tumor die te weinig zuurstof krijgt, vergelijkbaar is met iemand die gewurgd wordt en om zich heen slaat om te ontsnappen. Verstikte kankercellen gaan ‘meer woekeren en uitzaaien’.
De onderzoekers denken dat deze ontdekking een grote bijdrage kan leveren aan de bestrijding van kanker. Door meer zuurstof toe te voegen in het lichaam kan de groei van kankercellen teruggedrongen worden, maar de extra zuurstof zorgt er ook voor dat chemotherapie veel beter in de cellen terechtkomt, wat de behandeling effectiever maakt.
Zuurstof is cruciaal, maar er is meer nodig
Yvette van Kooyk, afdelingshoofd moleculaire celbiologie en immunologie aan het VU medisch centrum Amsterdam, zegt tegen elsevier.nl positief te zijn over het onderzoek. Zij legt uit dat kankercellen allerlei mechanismen hebben ontwikkeld om zich voor het lichamelijk afweersysteem te ‘vermommen’, en dat deze mechanismen versterkt worden door zuurstoftekort. Het is dan ook niet vreemd dat meer zuurstof het omgekeerde effect heeft: kankercellen gaan normaal groeien waardoor ze herkenbaarder worden voor het immuunsysteem.
Dat zuurstof een cruciale rol speelt in het proces vindt Van Kooyk een belangrijke ontdekking, maar ze benadrukt wel dat zuurstof op zich geen medicijn is tegen kanker. ‘Kanker is multi-factorieel en er zijn meerdere processen nodig om de ziekte te bestrijden: het gaat om welke combinatie van welke therapieën bij welke patiënt past.’
Behandeling met zuurstof veelbelovend, maar kan nog even duren
De Belgische onderzoekers hopen dat binnen drie à vijf jaar de conclusie van het onderzoek kan leiden tot effectievere kankermedicatie, maar dit zal niet gemakkelijk zijn. Persvoorlichter van het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) Ellen van Rooij verklaart tegen elsevier.nl dat medische beroepsgroepen zelf de richtlijnen van behandelingen moeten aanpassen.
Medische specialisten komen bij elkaar om de nieuwste onderzoeken en literatuurstudies te bezien en besluiten daarna of de richtlijnen daarop aangepast worden. Daarna moet de aanpassing nog doorgevoerd worden – dit kan jaren duren. Ook Van Kooyk vindt het streven van de Belgische onderzoekers erg optimistisch. ‘We mogen blij zijn als hier na vijf tot zeven jaar wat mee gedaan wordt’.