Het dorp en het platteland hebben afgedaan. Urbanisatie wordt niet langer als bedreiging gezien. De wereldburger heeft in de grote stad zijn habitat gevonden. De stad verleidt en biedt de meeste keuzes aan de zich ontplooiende mens. Het gevolg is een wildgroei aan wereldsteden.
Regen zwiept in het schijnsel van de straatlantaarns. Mannen in pak en kordaat gehakte vrouwen haasten zich, op weg naar het metrostation. In het neonverlichte afhaalrestaurant Wok-to-Go wacht een rij natgeregende klanten gedwee.
Iedereen die deze passage leest, herkent dit als een tafereel uit de grote stad. Het is er bijzonder druk, er zijn veel voorzieningen en er is een metrolijn. Het is er urban! Maar waar het is, is onduidelijk. Het kan net zo goed Hongkong zijn als New York. Het is een van de vele metropolen, tegenwoordig graag aangeduid als ‘megasteden’.
Maar wat bepaalt het karakter van een stad? Een stad wordt in ieder geval niet gemaakt door de gebouwen die er staan of de infrastructuur die er is. Nee, de identiteit van een stad wordt bepaald door de mensen die er wonen, werken en ondernemen. In megasteden zijn dat er tien miljoen of meer, die in al hun verscheidenheid een modus vivendi hebben gevonden die maakt dat ze elkaar tolereren, hoe dicht ze ook op elkaar wonen.
Verstedelijking
De angst voor verstedelijking die doemdenkers decennia geleden in zijn greep hield, is voorbij. De stad wordt nu vooral gezien als de plaats bij uitstek waar de ‘netwerksamenleving’ straks ‘duurzaam’ en ‘participerend’ samenleeft en tot grootse gemeenschappelijke daden komt. En steeds meer mensen lijken zich dit te beseffen. Er wonen wereldwijd sinds 2008 voor het eerst in de geschiedenis meer mensen in de stad dan op het platteland.
De levensomstandigheden in de grote steden zijn dan ook niet zo slecht als wel eens wordt beweerd. In het onderzoek Urban World: Cities and the Rise of the Consuming Class van McKinsey & Company scoren megasteden als Tokio, Seoul en Shanghai heel goed in termen van leefbaarheid. Volgens het adviesbureau zijn dichtbevolkte stadscentra creatiever, dynamischer en milieuvriendelijker dan de meeste buitenwijken. Steden halen het beste uit de mens naar boven, aldus McKinsey.
Maar natuurlijk kennen ook wereldsteden problemen. Een bekend stedelijk probleem is luchtvervuiling. De verhalen over de smog die de grote Chinese steden af en toe vrijwel lamlegt, zijn bekend. Ook steden als Caïro, New Delhi en Calcutta kampen met een fijnstofprobleem.
In de nieuwe Elsevier Juist vertellen onze correspondenten in onder meer Tokio, Shanghai en New York over het leven in hun wereldstad. Lees dit en meer, in de nieuwe Juist.