Ondanks de stortvloed aan dramatische berichtgeving uit de Verenigde Staten over poging tot coups, massale schietpartijen en polarisatie tot op het maatschappelijke bot, was er wel degelijk iets wat Amerika ooit groots maakte, schrijft Amerikadeskundige Paul Verhagen op EW Podium.
Paul Verhagen (1991) is datawetenschapper en geopolitiek analist bij The Hague Centre for Strategic Studies, waar hij onderzoek doet naar nieuwe technologieën,
zoals kunstmatige intelligentie. Hij studeerde theoretische natuurkunde, filosofie en energiebeleid
in Amsterdam en deels ook in Beijing, Sjanghai en Hongkong. Samen met zijn vader Frans Verhagen schreef hij het boek Het Amerikaanse presidentschap (2020).
America is the greatest country on earth. Het beste land op aarde. Het is een sentiment dat veel Amerikanen met de paplepel ingegoten krijgen. Zoals elk cliché bevat het een kern van waarheid, al is het niet om de redenen die vaak worden genoemd.
Laten we vooropstellen dat de Verenigde Staten verre van perfect zijn. Het is evident dat er de erfzonde van slavernij nog steeds door de maatschappij galmt, en natuurlijk is het land gebouwd op de systematische uitroeiing van de inheemse bevolking. Amerika was niet de eerste om vrouwen het stemrecht te geven, en het moderne politieke systeem is geen boegbeeld van stabiliteit.
Amerika blijft strijden tegen zijn eigen imperfecties
Wat de Verenigde Staten groots maakt, is iets anders: er is geen ander land in de wereld dat (tot voor kort) zo actief de strijd aanbindt met zijn eigen imperfecties. Amerika was altijd groots omdat Amerikanen steeds weer opkwamen voor hun principes en rechten. Soms vreedzaam, denk aan Martin Luther King jr., of aan de homorechtenbeweging.
Soms vochten Amerikanen letterlijk, zoals de bloedige burgeroorlog uit de negentiende eeuw, die werd uitgevochten op de grond van principes die evident botsten met de realiteit van slavernij. Amerikanen kunnen demonstreren als geen ander, en sommige van de meest succesvolle burgerrechtenbewegingen in geschiedenis vinden hun oorsprong in de Verenigde Staten.
Meer van Paul Verhagen voor EW Podium: Verslaafd aan Amerika, en nu moeten afkicken
Deze wil om vreedzaam te demonstreren, heeft zich vertaald in een consistent uitdijend corpus aan burgerrechten. De Amerikaanse democratie begon met stemrecht alleen voor witte mannen met land, en dat recht werd in de afgelopen eeuwen systematisch uitgebreid. Demonstraties werden gehouden, rechten werden verworven en gecodificeerd in grondwettelijke amendementen. De dynamische manier waarop principes en rechten via vreedzaam protest en demonstratie worden vastgeklonken in het kleed van de Amerikaanse samenleving, is wat Amerika groots maakt(e). Helaas kwam hieraan onlangs een einde.
Voor het eerst een verworven burgerrecht teruggedraaid
Het besluit om het recht op abortus terug te draaien, is schokkend. Het is niet alleen inhoudelijk schokkend, maar het is de eerste keer dat een verworven burgerrecht wordt teruggedraaid door de rechterlijke macht. Voor het eerst in de geschiedenis van de Verenigde Staten wordt het land gekarakteriseerd door een krimpende set aan burgerrechten. Er zijn eerder op technische gronden rechten aangepast, maar nog nooit werd simpelweg een recht weggestreept. Om het nog erger te maken, is het een recht dat steun heeft onder een meerderheid van de Amerikanen.
Meld je hier gratis aan voor de Amerika Update, de wekelijkse nieuwsbrief met de laatste ontwikkelingen over de Verenigde Staten. Elke vrijdag in je mailbox.
Hiermee is een omslagpunt bereikt in de Verenigde Staten. Terwijl het voorheen mogelijk was om te vechten voor je rechten en met voldoende steun die rechten ook grondwettelijk te verankeren, is het nu vechten om de rechten die je hebt te behouden. De rechterlijke macht is bereid om de eigen minderheidsvisie van de wereld (in dit geval een christelijk-nationalistische) op te leggen aan de rest van het land. Het is maar zeer de vraag welke andere verworven rechten, denk aan het homohuwelijk of anticonceptie, in de nabije toekomst worden weggestreept.
Het abrupte einde van de rode lijn
In de loop van slechts enkele jaren is het pluriforme project dat Amerika heet compleet veranderd. Natuurlijk zijn er altijd conservatieve machten geweest die de expansie van burgerrechten probeerden te vertragen of zelfs te stoppen. Eerst de Democraten, en nu de Republikeinen. Maar zelfs een verlamde expansie behoudt in elk geval de rechten die al verworven zijn. In de 245 jaar dat Amerika bestaat, is er een rode lijn: rechten die Amerikanen hebben verworven, zijn permanent.