Een steeds groter deel van ons leven is digitaal. Zelfs de politiek speelt zich steeds meer online af. Maar stemmen doen we nog altijd met dat oude rode potlood. Met nieuwe technologie zou digitaal stemmen veel beter, sneller en veiliger zijn, zo schrijft student bestuurskunde en filosofie Wesley Hennep in een artikel voor EW Podium.
Voortaan met je smartphone je politieke stem uitbrengen? Begin april kwam naar buiten dat Tim Cook, de CEO van Apple, een toekomst voor zich ziet waarin Amerikanen hun stem uitbrengen via hun iPhone. Dat is helemaal geen raar idee volgens hem, aangezien mensen nu ook al hun bankzaken op hun telefoon regelen en er hun gezondheidsgegevens opslaan. Als je erover nadenkt, is het inderdaad niet zo’n gekke stap. De politiek is de laatste jaren steeds verder gedigitaliseerd. Vrijwel alle politici en partijen zijn online actief. Zij maken gretig gebruik van sociale media als Facebook, Instagram en Twitter. Een goedkope en makkelijke manier om de achterban en potentiële kiezers te bereiken, zo vaak zij willen en op elk tijdstip. Veel campagnegeld gaat naar online advertenties.
Wesley Hennep (1996) studeert bestuurskunde en filosofie aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam. Hij heeft een brede interesse in politieke en sociale filosofie en de politieke actualiteit.
Dit is een artikel van EW Podium. Daarop publiceert de redactie van EW elke week diverse artikelen van jonge schrijvers die vanuit hun eigen onderzoek, expertise of werkervaring bijdragen aan het publieke debat.
Verkiezingen vinden dus eigenlijk al deels digitaal plaats. Het is niet ondenkbaar dat ze in de toekomst helemaal digitaal gehouden worden. Het is nog een grote stap, en regeringen zijn nog erg terughoudend, maar digitaal stemmen – e-voting – zou zo slecht nog niet zijn.
E-voting voor wie niet naar het stembureau wil of kan
Door via een website of een app te stemmen, zullen mensen die om verschillende redenen niet naar het stembureau willen of kunnen, toch gaan stemmen. Zij hoeven niet de deur uit naar het stembureau, maar kunnen binnen twee klikken thuis hun stem uitbrengen. Dit heeft als voordeel dat in bepaalde situaties, zoals de coronacrisis bijvoorbeeld, oudere, zieke of invalide mensen die bang zijn om naar het stembureau te gaan, toch gebruik kunnen maken van hun stemrecht.
Natuurlijk is het zo dat zij ook per post of via e-mail kunnen stemmen. Het probleem hiermee is dat het dan langer duurt om de stemmen te tellen dan met e-voting. Daarnaast kunnen briefstemmen te laat aankomen, kwijtraken of verkeerd opgestuurd worden. Stemmen via de post werd de afgelopen maanden tijdens verkiezingen vooral gedaan vanwege corona, het is niet de gebruikelijke gang van zaken tijdens de meeste verkiezingen.
De eerste experimenten met stemmen via de e-mail zijn ook niet bepaald veelbelovend. Tijdens een experiment in de Verenigde Staten in 2016 ging het mis: tienduizenden stemmen kwamen te laat voor de telling. Het voordeel van een speciale app of website om te stemmen, is dat de stemmen direct gegeven en meegeteld kunnen worden, in enkele seconden. Een bijkomend voordeel is dat het niet uitmaakt waar burgers zich op dat moment bevinden. Je zou zelfs vanuit het buitenland als je op vakantie bent toch kunnen stemmen via je telefoon, tablet of laptop.
Digitaal stemmen kan juist fraude voorkomen
Alhoewel fraude, zo ver bekend en bewezen is, tijdens verkiezingen relatief weinig voorkomt, zijn er wel voorbeelden van. Tijdens verkiezingen in Canada in 2018 werd er nog gesjoemeld. Stembiljetten werden illegaal verzameld en er werd mee geknoeid om de verkiezingen te manipuleren. Elk geval van fraude is nadelig voor de democratie, het zorgt voor een deuk in het vertrouwen in de overheid van de mensen. Alleen een vermoeden van fraude kan al voor onrust of woede zorgen, zelfs zo erg dat begin januari een menigte Het Capitool bestormde in de Verenigde Staten, omdat zij zich bestolen voelden. Digitaal stemmen kan deze problemen voorkomen. Je digitale stembiljet kan immers niet worden kwijtgemaakt of gemanipuleerd.
Ondanks dat je stembiljet niet kwijt kan raken, kan digitaal stemmen toch riskant zijn. Niet alles wat via de computer gaat, is immers risicoloos. Er zijn gevallen bekend dat een stemsysteem niet helemaal waterdicht was en het stemproces gevaar liep. Hierdoor zijn stemmen een potentiële buit voor hackers of een data lek. Zo is in elk geval bekend dat stemmachines in de Verenigde Staten tussen 2003 en 2015 serieuze kans liepen gehackt te worden. Dit omdat veel stemsystemen slecht beveiligd en verouderd zijn.
Nieuwe technologie kan hacken voorkomen
De praktijk laat zien dat het daadwerkelijk gemakkelijk is om stemmen te hacken. Zo kostte het een professor van de University of Michigan en z’n studenten, tijdens een digitale proefverkiezing georganiseerd door de stad Washington, slechts 48 uur om het online stemsysteem te hacken en volledige controle over de stemmen te krijgen en die te veranderen. Echter, dit risico kan worden vermeden dankzij de nieuwe, opkomende blockchain-technologie.
Meer over dit onderwerp: ‘Kijk naar digitaal stemmen in Kamer’
Diverse wetenschappers hebben de afgelopen jaren de voordelen van een digitaal stemsysteem gebouwd op blockchain-technologie (een keten van datablokken) aangetoond. Door middel van een open source blockchain-platform zoals Multichain, als onderliggende technologie te gebruiken om een nieuw stemsysteem te ontwikkelen, kunnen verkiezingen voortaan honderd procent veilig en eerlijk verlopen dankzij cryptografische grondslagen en transparantie die bij de blockchain-technologie komt kijken. Verkiezingen kunnen volledig transparant verlopen en tegelijk kan de anonimiteit van de kiezers volledig gewaarborgd worden. Dit alles dankzij de end-to-end versleuteling en de mogelijkheid om je stem te traceren in het blockchain-systeem en te controleren dat die terechtkomt op de juiste plek. Daarnaast blijven stemmen voor altijd ‘op de blockchain’ staan, met het voordeel dat er altijd kan worden gecontroleerd.
Goedkoper, sneller en betrouwbaarder
E-voting zou de toekomst kunnen zijn, omdat het veel problemen en risico’s zou voorkomen, mits het stemsysteem op blockchain-technologie is gebouwd. Het zal uiteindelijk een goedkopere, snellere en betrouwbaardere manier zijn dan de huidige manier van stemmen met het rode potlood. Overal en altijd kunnen burgers hun stem uitbrengen, ongeacht waar zij zich bevinden op dat moment. Dit zorgt ervoor dat er in potentie meer gestemd kan worden bij verkiezingen en dit is natuurlijk een winst voor de democratie. Daarnaast zal het niet meer nodig zijn om urenlang tot in de nacht vol spanning de verkiezingsuitslag af te wachten. Ten slotte kan e-voting zorgen dat er geen fraude wordt gepleegd en dat de angst voor fraude weg wordt genomen.
Om al deze redenen zal elke regering er goed aan doen om zo’n nieuw stemsysteem zo snel mogelijk te omarmen.
Wil jij een reactie geven op dit artikel? Discussieer mee! Stuur een reactie van minimaal 200 woorden naar [email protected]. Inhoudelijke reacties die voldoen aan de algemene fatsoensnormen worden geplaatst onder dit bericht. Zie voorwaarden.