De Nederlandse economie was in 2010 bijna 45 miljard euro groter dan tot nu toe werd gedacht. De staatsschuld en het begrotingstekort waren daardoor relatief een stuk lager. Hoe kan dit, en is Nederland nu ineens rijker?
Elsevier.nl zet de vijf belangrijkste vragen en antwoorden op een rij.
1. Wat is het verschil tussen de oude en nieuwe cijfers?
De cijfers gaan over het bruto binnenlands product (bbp), een economische meetlat voor de totale waarde van alle goederen en diensten die in een land zijn geproduceerd. Meestal wordt dit getal per jaar berekend.
In eerste instantie berekende het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) dat in het jaar 2010 de omvang van het bbp 586,8 miljard euro was. Dat is 631,5 miljard euro geworden, 44,7 miljard euro of 7,6 procent meer.
De staatsschuld wordt vaak weergegeven als percentage van dit bbp, en dat getal neemt automatisch af van 63,4 procent naar 59 procent. Het begrotingstekort neemt op dezelfde wijze af van 5,1 procent naar 5 procent van het bbp.
2. Dat zijn veel getallen, maar is Nederland dan ook rijker geworden?
‘Het is alleen een statistisch iets. Nederland is dus niet fors gegroeid, is geen cent rijker geworden, ook niet met terugwerkende kracht,’ zegt CBS-econoom Peter Hein van Mulligen tegen Elsevier.nl.
Van Mulligen vergelijkt de nieuwe methode van het meten van de economie met de van het meten van de hoogte van de hoogte van bergen. Van Mulligen: ‘Dit is net zoiets als de lancering van een nieuwe satelliet, die nieuwe hoogte van Mount Everest moet meten. Als die ineens 2 meter hoger blijkt te zijn, is het niet zo dat wie in 2014 de berg beklimt, 2 meter meer moet klimmen dan wie dat in 1960 deed. De hoogte is simpelweg beter in kaart gebracht.’
3. Wat is er dan wel veranderd?
Het gaat om een revisie van de nationale rekeningen. Ongeveer de helft van de toename komt door een nieuwe rekenmethode die alle EU-landen, maar bijvoorbeeld ook de Verenigde Staten, voortaan gebruiken voor hun bruto binnenlands product. Zo kunnen alle landen hun bbp beter berekenen.
Internationale vergelijkbaarheid staat voorop, en in een veranderende wereld moet je andere zaken meetellen voor de economie. ‘Globalisering en de opkomst van ICT zijn belangrijk en daar houdt de nieuwe methode meer rekening mee,’ zegt Van Mulligen. Voor Nederland maakt het weinig verschil, maar voor de Verenigde Staten des te meer, dat de productie van wapens die meerdere malen worden ingezet nu ook meer wordt meegerekend in het totaal.
De andere helft komt doordat het CBS meer gegevens kan inzetten van de overheid, lagere overheden, De Nederlandsche Bank en de Kamer van Koophandel. Die gegevens waren er al langer, zegt Van Mulligen, ‘maar die konden we niet ineens bij de oude gegevens gaan optellen, want dan zou je denken dat de economie groeide’. Nu de cijfers toch worden herzien, wordt het nieuwe niveau van deze bronnen alsnog meegenomen en als dat consequent gebeurt, lijkt de groei niet ineens groter.
4. Is Nederland uniek met met zo’n forse toename?
Nee, zeker niet. Vorige zomer maakte het statistiekbureau van de Verenigde Staten al bekend dat daar het bbp 3 procent groter was dan gedacht – op papier werd een economie ter grootte van België bij de Amerikaanse gegevens opgeteld.
Het Europees statistiekbureau Eurostat liet eerder al weten dat ook Finland, Zweden, Oostenrijk en het Verenigd Koninkrijk ten minste 3 procent bij hun bbp mogen optellen.
5. Wat hebben de nieuwe cijfers voor gevolgen voor de uitgaven van Nederland?
Een aantal overheidsuitgaven wordt bepaald door de omvang van het bbp of het bruto nationaal inkomen (bni). Het gaat om geld dat naar de Europese Unie gaat en naar ontwikkelingssamenwerking.
Pas deze herfst wordt bekend of die bedragen gaan veradenderen, schrijft minister Jeroen Dijsselbloem (PvdA, Financiën) donderdag in een brief aan de Tweede Kamer.