Hoe reageer je op een situatie waarop je je niet hebt voorbereid?
‘Heb je nog tips voor mij?’ vroeg een kandidaat pas geleden aan de vooravond van een belangrijk interview bij een van onze opdrachtgevers. Hij had zich overduidelijk goed voorbereid, recente jaarverslagen nageplozen en de carrières van de directieleden die hij zou ontmoeten, nagetrokken via social media.
De week ervoor was hij bij verschillende vestigingen van het bedrijf langs geweest om een beeld te krijgen hoe het er in de dagelijkse praktijk aan toe ging. Hij was nog even naar de kapper geweest en had zijn lievelingsjasje tijdig naar de stomerij gebracht, zodat hij ook wat betreft zijn presentatie goed voor de dag zou komen.
‘Heb je gedacht aan de onverwachte vraag?’ was mijn wedervraag. ‘Heb je, met andere woorden, rekening gehouden met een situatie die je niet hebt voorbereid of bedacht hoe je zou reageren in een situatie die je niet hebt voorzien?’
Notoir ongeschikt
Ongeveer vijftien jaar geleden was het mij overkomen. Tijdens mijn eerste gesprek met de oprichters van het betreffende executive-searchkantoor over een baan als directeur van de rechtsvoorganger van het UWV. Allerlei vragen over diploma’s, werkervaring en persoonlijke ontwikkeling passeerden de revue.
Nadat wij gezamenlijk de conclusie hadden getrokken dat ik notoir ongeschikt was voor deze functie, ging de telefoon in de interviewruimte. Alsof het de normaalste zaak van de wereld was, nam één van de twee interviewers op. Het bleek een goed bevriende BN’er uit het mediacircuit die met naam en rugnummer werd begroet.
Hoewel de persoon in kwestie niet de eerste de beste was, ging ik ervan uit dat het telefoongesprek van korte duur zou zijn en er zou worden uitgelegd dat het een ongelegen moment betrof. Het bleek een misvatting.
Met een ‘Wat gezellig dat je belt. Echt veel te lang geleden!’ opende een van mijn gesprekspartners het telefoongesprek, terwijl hij zijn blik afwendde.
Ongemakkelijk
Er volgde een gesprek over gemeenschappelijke vakantie-ervaringen en een binnenkort te boeken restaurantbezoek. De andere interviewer bleef mij intussen strak aankijken met een blik alsof dit dagelijkse kost betrof.
Er schoot van alles door mij heen. Nadat ik mij aanvankelijk vooral zeer ongemakkelijk voelde en de vraag in mijn hoofd bleef hangen of ik deze situatie enigszins had kunnen voorbereiden, ontspande ik.
Hoewel ik niet kan zeggen dat ik de situatie meester was, bekroop mij een gevoel van berusting. In het ergste geval was dit een totaal mislukt interview, maar had ik er een ervaring bij die ik niet snel zou vergeten.
Ik leunde achterover en ging iets gemakkelijker zitten. Met een flauwe maar waarneembare glimlach keek ik naar de heren aan de overkant van de tafel.
Terloops
Onbewust was dit kennelijk de juiste reactie, aangezien het gesprek prompt werd beëindigd. Dit keer voorzien van de mededeling dat het telefoongesprek op een ander moment zou worden voortgezet.
‘Wij kijken niet alleen naar de mathematisch meest juiste antwoorden op de door ons gestelde vragen, maar verdisconteren ook uw persoonlijke reactie in niet-alledaagse situaties,’ vertrouwde een van de interviewers mij terloops toe.
Vorige week had onze kandidaat zijn gesprek bij de klant. Hij was ruim op tijd en werd opgehaald bij de receptie door de directeur inkoop van het bedrijf, die hem zou interviewen. Via LinkedIn had hij kennisgenomen van het feit dat de man voorafgaand aan zijn huidige functie een slordige twintig jaar bij McKinsey had gewerkt.
‘Onze man’ kende de sterk ontwikkelde conceptuele vermogens van strategiepartners en hun hang naar number crunching. Tot zijn eigen verbazing volgde er een geanimeerd gesprek.
Het was tegen het gezellige aan en ze hadden veel raakvlakken. Ze bleken verscheidene gemeenschappelijke kennissen te hebben en hun vrouwen waren lid geweest van dezelfde studentenvereniging.
‘Ik heb nog een afsluitende vraag voor u,’ zei de interviewer opgewekt nadat er ruim anderhalf uur waren verstreken. Hij schonk nog een rondje koffie in en schoof de koekjestrommel in de richting van zijn gast. ‘Hoeveel pingpongballen passen er volgens u in een nieuwe Boeing 787 Dreamliner?’
Elsevier nummer 16, 18 april 2015