Waarom grondige renovatie van de inkomstenbelasting nodig is

Met kleine stappen gaat het nieuwe kabinet de problemen in de inkomstenbelasting te lijf. Welke stappen zijn dat, en hoe zit het met de problemen?

Het kabinet-Rutte IV heeft ‘de ambitie om het belastingstelsel te vereenvoudigen en te hervormen’, zo staat te lezen in het coalitieakkoord. Maar het schrijft ook dat het daartoe alleen ‘de eerste stappen’ zet. Die stappen zijn hard nodig, want de uit 2001 daterende inkomstenbelasting, kampt met tal van problemen.

Aan voorstellen om die problemen aan te pakken, is geen gebrek. In de afgelopen jaren zijn uitgebreide studies verricht naar manieren om de inkomstenbelasting weer op de rit te krijgen.

Toch kiest het kabinet ervoor om het stelsel niet grondig te renoveren, maar slechts op onderdelen te verbeteren.

Van fictief naar werkelijk rendement

Een van die onderdelen is de vermogenstaks. Het kabinet belooft in het coalitieakkoord dat het uiterlijk in 2025 afstapt van de forfaitaire (fictieve) vermogensrendementsheffing in box 3, de box van de inkomstenbelasting waar vermogen zoals spaargeld, beleggingen en vastgoed wordt belast.

In het huidige systeem rekent de Belastingdienst met fictieve spaarrentes die kunnen oplopen tot 5,7 procent. Spaarders betalen daarom in het huidige box 3-systeem vaak veel meer belasting dan ze aan rente ontvangen. Vandaar dat er jaarlijkse veel rechtszaken worden gevoerd over box 3 (aanstaande vrijdag, 24 december, spreekt de Hoge Raad zich uit of de box 3-heffing over 2017 niet te hoog is).

Per 2025 wordt niet langer met  fictieve rendementen gewerkt, als het aan het nieuwe kabinet ligt. De Belastingdienst moet vanaf dan rekenen met de werkelijk behaalde rendementen op vermogen.

Staat de spaarrente tegen die tijd nog steeds op of onder 0 procent, dan betalen spaarders geen belasting over hun spaargeld, want de rente-inkomsten zijn nul, of zelfs negatief.