Het grote gelijk van Joe Biden in de strijd tegen de Taliban

21 augustus 2021Leestijd: 4 minuten
Biden spreekt over de situatie in Afghanistan. Foto: ANP

De terugtrekking van de Amerikaanse militairen uit Afghanistan heeft geleid tot chaos. Dat doet niets af aan  Joe Bidens succes: hij beëindigde een missie in een reeks eindeloze Amerikaanse oorlogen. Het kan niet verbazen dat Biden voor de Amerikaanse belangen opkomt, schrijft Victor Pak.

Victor Pak (1995) is redacteur bij EW. Wekelijks op zaterdag blogt hij over
wat er speelt in de Amerikaanse politiek.

De beelden uit de hoofdstad Kabul en de rest van Afghanistan zijn tragisch. Het is schrijnend dat Afghanen worden achterlaten terwijl zij de Verenigde Staten en andere westerse landen hebben geholpen op het slagveld in de strijd tegen de Taliban. Toch was er geen andere keuze voor de Amerikaanse president Joe Biden om het strijdtoneel op deze manier te verlaten.

Afghanistan is een slepende kwestie waarmee drie Amerikaanse presidenten geen raad wisten. De ruim twintig jaar durende militaire missie in het land was vastgelopen. Meer dan 100.000 Afghanen stierven in de strijd, net als ruim 2.400 Amerikaanse en 25 Nederlandse militairen. Nog veel meer mensen raakten gewond in een uitputtingsslag die nauwelijks terreinwinst opleverde.

Obama had na dood Bin Laden missie in Afghanistan kunnen beëindigen

De instorting van het Afghaanse leger laat zien dat een vertrek van de westerse militairen vermoedelijk altijd chaotisch zou zijn verlopen. In zo’n twee maanden tijd breiden de Taliban hun macht uit van een handvol districten tot vrijwel het gehele land. Als westerse landen eerder dit jaar waren begonnen met het evacueren van hun (Afghaanse) medewerkers, valt niet uit te sluiten dat de opmars van de Taliban nog sneller was geweest. De jihadisten gooiden het sinds begin 2020 op een akkoord met lokale machthebbers om de controle over te nemen, zodra de Amerikanen uit het land zouden vertrekken.

Met moderne wapens, mensenlevens en geld is nog geen op westerse, democratische leest geschoeide samenleving op te bouwen. Dat wisten de Amerikanen al nadat de islamitische terreurorganisatie Al-Qa’ida uit Afghanistan was verdreven. Het was een missie zonder doel en de dood van Al-Qa’ida-leider Osama bin Laden in 2011 gaf de toenmalige Amerikaanse president Barack Obama het perfecte argument om die missie te beëindigen. Zijn strategie om vanaf 2009 extra mankrachten naar Afghanistan te sturen, was toen al geflopt.

De Amerikaanse bevolking wist dat. Een meerderheid van de Amerikanen keurde Obama’s strategie af, onder wie ook Joe Biden. Hij uitte als vicepresident kritiek op Obama’s beleid. De Amerikaanse bevolking koos vervolgens voor het Amerika-voor-alles-principe van Obama’s opvolger Donald Trump. Die beloofde de eindeloze oorlogen definitief te beëindigen en maakte een begin aan het eind waarmee Biden doorzette.

Amerikaanse veteranen vonden oorlog in Afghanistan niet de moeite waard

Europese bondgenoten zijn verbaasd over Bidens abrupte besluit, maar zij hebben zichzelf zand in de ogen gestrooid. In februari 2020 sprak Biden in een interview klare taal: hij wilde zo snel mogelijk weg uit Afghanistan. Op de vraag of hij dan verantwoordelijk was voor een potentiële herovering van het land door de Taliban antwoordde hij resoluut: ‘nee’. In de verkiezingsdebatten tussen de presidentskandidaten Biden en Trump werd Afghanistan geen enkele keer besproken, beide heren waren het eens over het aanstaande vertrek.

Verwonderlijk is dat niet. In 2017 zei een meerderheid van de Amerikanen dat de missie in Afghanistan was mislukt en in 2019 vond een meerderheid van de Amerikaanse veteranen dat de oorlogen in Irak en Afghanistan het vechten niet waard zijn geweest. Vreemd is het niet dat Biden eindelijk gehoor geeft aan zijn landgenoten.

In de meest recente peiling, afgenomen in de dagen dat Kabul viel, bleek een meerderheid van de Amerikanen Bidens nationale veiligheidsbeleid te steunen. Daar staat of valt alles mee. Biden is schatplichtig aan zijn Amerikaanse kiezers. Zij vertrouwen erop dat Biden zal ingrijpen als de Amerikaanse veiligheid in het geding komt.

Biden kiest terecht voor het Amerikaanse belang

Dat concurrenten van de Verenigde Staten als China en Rusland nu schamper doen over het chaotische vertrek is vooral politiek toneel. Beide landen moeten zelf de Taliban in toom houden, nu de Amerikanen dat na twintig jaar niet langer voor hen zullen doen. Zo vrezen de Chinezen dat de Taliban Oeigoerse separatisten gaat steunen.

Bondgenoten, zoals de Nederlanders, die zich beklagen over Bidens besluit, laten vooral zien weinig notie te hebben van de sentimenten in Amerika. Europese partners droegen een fractie van de lasten van de Amerikanen in Afghanistan. Ook betalen de Amerikanen met hun financiële bijdragen aan de NAVO nog steeds grotendeels de rekening van de gemeenschappelijke trans-Atlantische veiligheid. Biden kiest met het vertrek uit Afghanistan logischerwijs voor het Amerikaanse belang.