De rol van stafchef in het Witte Huis is van niet te onderschatten belang. In alles wat president Joe Biden doet, denkt en vindt, speelt zijn maatje Ron Klain een grote rol. Na zijn disfunctionele voorgangers in het Witte Huis van Donald Trump, kan Klain weer aanzien creëren voor de carrièretijgers en bureaucraten van Washington D.C. zoals hijzelf, schrijft Victor Pak.
Victor Pak (1995) is redacteur bij EW. Wekelijks op zaterdag blogt hij over wat er speelt in de Amerikaanse politiek.
Acht federale rechters heeft Joe Biden in zijn eerste half jaar als president door de Senaat laten benoemen. Twee keer zoveel als zijn voorganger Donald Trump in diezelfde periode en het hoogste aantal sinds president Richard Nixon. De benoemingen zijn een voorbeeld van het werk achter de schermen van Ron Klain, de stafchef van Biden. Hij zoekt de gegadigden voor een benoeming uit en regelt dat de Senaat ermee instemt.
Ook in een robbertje dat Joe Biden afgelopen week uitvocht met Facebook was Klains hand zichtbaar. In een podcast sprak Klain zich begin juli fel uit over het nepnieuws dat op het sociale medium is te vinden. Klain wil dat Facebook dat feller bestrijdt. Deze week voerde Biden de druk op. Hij zei dat het platform mensen vermoordt door Facebookgebruikers toegang te bieden tot nepnieuws.
Stafchef Klain en Biden kennen elkaar al tientallen jaren
De twee hebben een lange gemeenschappelijke geschiedenis: 35 jaar geleden ging Klain voor het eerst aan de slag voor Biden, die toen nog Senator was. Op alles wat president Biden (78) doet, zitten de vingerafdrukken van Klain (59).
Klain was eerder stafchef voor Biden toen deze vicepresident was onder president Barack Obama en daarvoor vervulde hij dezelfde functie onder vicepresident Al Gore. Klain zegt zelf altijd dat hij de stafchef is die voorafgaand aan die baan voor de meeste stafchefs ooit heeft gewerkt. Als hij niet voor politici werkte, verdiende hij zijn geld onder meer als lobbyist in Washington D.C. Klain is een typisch voorbeeld van een bewoner van The Swamp (het moeras), zoals voormalig president Trump de hoofdstad van de Verenigde Staten vol bureaucraten noemde.
Zonder goede band tussen president en stafchef is er chaos in Witte Huis
De macht en kracht van een stafchef verschillen per president. Ze houden kantoor in een hoek van de befaamde West Wing, de westvleugel tegenover het Oval Office: wie de president wil zien, moet eerst langs de stafchef. Zo bewaken ze letterlijk de tijd van de president, want naast het weren van ongewenste bezoekers, regelen ze de dagelijkse agenda van de president, leiden ze belangrijke vergaderingen met ambtenaren en ministers en zorgen ze dat de band met politici in het Congres goed blijft.
De relatie tussen stafchef en president is een van de belangrijkste in het Witte Huis. Als zij niet door één deur kunnen, vervalt het Witte Huis vaak in chaos. Dan is er geroddel, zijn er lekken naar de pers en komt van werk weinig meer terecht. Zie het presidentschap van Donald Trump. Hij vond dat zijn stafchefs hem in de weg liepen en verving ze met grote regelmaat. Hij versleet er vier in vier jaar tijd. Geen enkele stafchef kreeg vat op de president of de chaos in het Witte Huis.
Ronald Reagan had de beste stafchef ooit
Klain wil het beter doen en hoopt zich te kunnen meten met James Baker III, die de gouden standaard is van alle stafchefs die ooit een president dienden. Een vergelijking met Baker III vond Klain ‘flatterend’, zei hij in het podcastinterview. Baker III was stafchef onder Ronald Reagan. Tijdens diens presidentschap zijn grote successen behaald, zoals de benoeming van de eerste vrouwelijke rechter in het Hooggerechtshof en een mega-overwinning tijdens de verkiezingen van 1984.
Lees ook: Deze politici bepalen Bidens succes
Het boek The Man Who Ran Washington beschrijft de glansrijke carrière van Baker III en hoe hij, als voormalig Democraat en vriend van George H.W. Bush, altijd het vertrouwen van Reagan behield.
In 1985 kon Baker een stap verder zetten in zijn loopbaan. Hij werd minister van Financiën en was verantwoordelijk voor omvangrijke belastinghervormingen onder Reagan. Daarna wist hij George H.W. Bush via een listige campagne het presidentschap te bezorgen. Als minister van Buitenlandse Zaken smeedde hij vervolgens het compromis dat leidde tot de Duitse eenwording.
De ambities van Klain lijken niet minder dan die van Baker III, maar of hij tot dezelfde hoogte kan doorgroeien, is afwachten. Daarvoor is Klain uiteindelijk afhankelijk van het politieke succes van de president die hij dient.