Donald Trump lijkt vrijwel zeker te worden vrijgesproken door de Amerikaanse Senaat. De prijs van de opstand van 6 januari komt uitsluitend terecht bij de relschoppers. Door zwak optreden van de Democraten kan Trump zijn verantwoordelijkheid ontlopen, schrijft Victor Pak.
Victor Pak (1995) is redacteur bij EW. Wekelijks op zaterdag blogt hij over wat er speelt in de Amerikaanse politiek.
Nog voor de aanklagers in de tweede impeachmentprocedure tegen Donald Trump een woord hadden gezegd, lag het overtuigende bewijs al op tafel. Wie op 6 januari televisie keek, was getuige van hoe Donald Trump eerst zijn aanhangers opjutte en later geen vinger uitstak om hen tot de orde te roepen toen zij het Capitool met geweld binnendrongen.
Opstand had erger kunnen aflopen
Vijf mensen, onder wie een politieagent, lieten het leven bij de bestorming. Honderden anderen raakten gewond. Maar het had allemaal nog veel erger kunnen aflopen. Met die boodschap probeerden de Democratische aanklagers uit het Huis van Afgevaardigden de Senaat te overtuigen, die in deze zaak als jury fungeert.
Afgelopen week zetten zij hun aanklacht uiteen. Die is erop gericht om ten minste 17 van de 50 Republikeinen over te halen om voor Trumps veroordeling te stemmen. Pas als 67 van de 100 Senatoren de veroordeling steunen (50 Democraten plus die 17 Republikeinen) wordt Trump uitgesloten van toekomstige politieke functies.
Romney ontsnapt aan opstandelingen
Dankbaar lieten de aanklagers nieuwe beelden zien waaruit blijkt dat Mitt Romney zijn leven te danken heeft aan de held van de bestorming: politieagent Eugene Goodman. Terwijl Romney door een hal in de richting van de opstandelingen loopt, stormt Goodman op hem af en maant de Republikein om rechtsomkeert te maken.
De schokkende beelden werden gekoppeld aan kaarten waarop te zien is dat demonstranten en politici op diverse momenten bijna oog in oog met elkaar kwamen te staan. Ook werd gebruikgemaakt van de tweets die Trump tijdens de opstand verstuurde.
De aanklagers toonden in de Senaat een tweet van Trump over zijn vicepresident Mike Pence: ‘Mike Pence had niet de moed om te doen wat nodig is om onze Grondwet en het land te verdedigen. Amerika eist de waarheid!’ Twee minuten nadat Trump het bericht verzond, werden de vicepresident en zijn gezin geëvacueerd.
Proces niet grondwettelijk
De aanklagers maakten een eenvoudige optelsom: Trump heeft sinds de verkiezingen van 3 november 2020 zijn aanhang voorgelogen met verzonnen verhalen over grootschalige stemfraude. Hij jutte hen op om op 6 januari in de hoofdstad Washington verhaal te komen halen en ‘de diefstal van de verkiezingen’ te stoppen. Volgens de aanklagers kwam dat op 6 januari tot een uitbarsting. Die woensdagochtend riep Trump tienduizenden aanhangers op om gezamenlijk naar het Capitool te marcheren.
Volgens de aanklagers spreekt het bewijs voor zich. Maar de kans is klein dat 67 Senatoren de feiten zo overtuigend vinden dat ze Trump veroordelen. Slechts zes van de vijftig Republikeinen vinden dat het proces grondwettelijk is. Volgens de anderen kan een voormalig president niet meer worden veroordeeld voor eventuele misdaden tijdens zijn presidentschap. Trump is immers geen president meer.
Het waarschijnlijke mislukken van Trumps impeachment bewijst opnieuw dat Democraten het politieke spel onvoldoende beheersen. Ze missen de gewiekstheid van Trump. De Democraten durfden Trump niet direct na de opstand af te zetten, toen hij nog president was.
Trump heeft de Democraten opnieuw afgebluft
Die kans hadden ze wel. De aanklacht tegen Trump was snel geschreven en aangenomen door het Huis van Afgevaardigden, maar in plaats van direct door te drukken, kozen de Democraten voor een omslachtige poging om Trumps regering te vragen de president weg te sturen. Die ging daar natuurlijk niet in mee.
Daarna gingen de Democraten akkoord met een slap excuus van Mitch McConnell, de Republikeinse Senaatsleider. Hij hield eraan vast dat de Senaat pas een dag voor het einde van Trumps presidentschap zou terugkeren van reces. Eerder was onmogelijk. Hadden de Democraten stampij gemaakt, dan was McConnell mogelijk gezwicht.
Lees meer over de Amerikaanse vertrouwenscrisis: Met alleen impeachment schiet Amerika weinig op
De Democraten hebben zich laten afbluffen door Trump en de Republikeinen. Trump ontloopt opnieuw zijn verantwoordelijkheid, zoals hij dat al zijn hele carrière telkens weer weet te doen. Eerst als gewiekste zakenman, die geen cent belastingen betaalde. En later als oprichter van Trump University, waar talloze studenten een waardeloos diploma behaalden, maar Trump de aansprakelijkheid daarvoor afkocht.
Voor de opstand van 6 januari zullen de relschoppers zelf een forse prijs gaan betalen. Tientallen van hen zijn opgepakt door de Amerikaanse politie, zij zullen mogelijk voor jaren achter slot en grendel verdwijnen. De aanstichter van de opstand kan intussen rustig van zijn voorlopige pensioen gaan genieten in Florida.