In de Amerikaanse politieke traditie is een zwakke president een president die niet wordt herkozen, schrijft Bram Boxhoorn. De kans dat Trump in deze categorie terechtkomt, lijkt op dit moment uiterst klein.
De politieke verdeeldheid in de Verenigde Staten neemt enorme proporties aan. Geen dag gaat voorbij zonder breaking news over president Donald Trump. Dat nieuws blijkt vaak bij nader inzien weer niet zo heel nieuw te zijn. Nieuws is in de Verenigde Staten immers ook commerciële handelswaar en genereert dus (reclame-)inkomsten. Overhaaste conclusies en de waan van de dag domineren de schrijvende en niet-schrijvende pers.
Bram Boxhoorn
Bram Boxhoorn is historicus en directeur van de Atlantische Commissie. Hij is tevens gastdocent bij Webster University, Leiden. Boxhoorn schrijft wekelijks een blog voor Elsevier Weekblad over buitenlandse politieke kwesties.
In het Huis van Afgevaardigden sleept de impeachment-procedure zich voort. Heeft Trump nu wel of niet een quid pro quo (voor wat hoort wat) gebruikt bij de wapendeal met de Oekraïense president Volodymyr Zelensky? Meer en meer getuigen melden zich die beweren hiervoor bewijs te hebben. Maar hoe sterk is de bewijsvoering?
Het Congres is tot stilstand gekomen
Bij de impeachement-kwestie staan Republikeinen en Democraten lijnrecht tegenover elkaar. Geen enkele Republikein in het Huis stemde vorige week vóór impeachment, waarmee deze zaak in feite een politieke partijkwestie is geworden. Het is zeer onwaarschijnlijk dat de Senaat met impeachment akkoord zal gaan, gegeven de Republikeinse meerderheid. De kans dat het dus tot impeachment komt, lijkt minimaal. Het wetgevingsproces van het Congres is bijkans tot stilstand gekomen door deze energieverslindende procedure en de grote politieke tegenstellingen tussen Democraten en Republikeinen. Het vermogen tot een ‘deal’ te komen tussen de twee partijen is verdwenen. Een vleugellam do-nothing-Congres dreigt.
Of Trump intussen zijn electorale steun verliest, valt te betwijfelen. Uit de ervaring met de impeachment van president Bill Clinton in 1998 blijkt dat de publieke opinie zich achter de president schaart als de aantijgingen van één partij komen. President Richard Nixon kon daarentegen niet meer op de steun van een meerderheid van de bevolking rekenen: de impeachment tegen hem was namelijk bi-partisan, dus gesteund door Democraten en een groot deel van Nixons eigen Republikeinse Partij.
De voorbode van een recessie?
Trump zelf zal ongetwijfeld de Republikeinse nominatie 2020 krijgen. Met zijn vorige week gelanceerde slogan ‘It takes a Donald Trump to change Washington’ heeft hij alvast een voorschot genomen op de verkiezingsstrijd. De kans is groot dat hij deze strijd wint en aantreedt voor een tweede termijn. Al zal dat, zoals zo vaak, afhangen van de stand van de economie. Afgelopen week bleek de economie wat langzamer te groeien dan voorheen: net geen 2 procent. Is dit de voorbode van een recessie? Dan nemen traditioneel de kansen op een herverkiezing af – zie Jimmy Carter in 1980 en George H.W. Bush in 1990. In dit verband is het nog afwachten hoe de handelsoorlog die Trump heeft ontketend tegen China zich ontwikkelt. Slaagt hij erin zijn geliefde ‘deal’ met China te sluiten? En hoe zal die voor de Amerikaanse werknemers uitpakken?
Lees ook: Eenzelfde onzekerheid – en dus een zwakke plek tijdens de verkiezingen – betreft de immigratiekwestie. De aantrekkingskracht van de Amerikaanse samenleving op de Latijns-Amerikaanse bevolking is groot en de grens met Mexico is poreus. Voor de migrant geldt dat een leven zonder rechten in de Verenigde Staten, maar met voldoende te eten en kansen voor zijn kinderen, het wint van een uitzichtloos bestaan in eigen land. Bovendien zijn er inmiddels veel actiegroepen in de Amerikaanse grensstaten die de nieuwkomers hulp bieden bij het vinden van hun weg op de illegale én legale arbeidsmarkt.
Een van Trumps belangrijkste successen
Deze week heeft de regering-Trump de Verenigde Naties officieel laten weten uit het Klimaatverdrag van Parijs te stappen. Hoewel het opzeggen van verdragen een federale aangelegenheid is, zijn er talloze – vooral door Democraten geregeerde – staten die hun eigen klimaatbeleid voeren. Het zal een constitutioneel interessant, maar politiek ook een bikkelhard gevecht worden over de verhouding tussen de federale overheid en de individuele staten op dit gebied.
Een van Trumps belangrijkste successen tot nu toe, naast de formidabele belastingverlaging van 2017, is de benoeming van bijna 170 federale rechters, inclusief twee voor het Hooggerechtshof. Het gaat om benoemingen van veelal jonge en onervaren, maar vooral conservatieve rechters. Dat ze jong zijn, is uiterst belangrijk, aangezien ze voor het leven worden benoemd. Waarmee een langdurige conservatieve invloed op de Amerikaanse samenleving is gegarandeerd.
In de Amerikaanse politieke traditie is een zwakke president een president die niet wordt herkozen. Voorbeelden te over. In de twintigste eeuw zijn dat er ten minste vijf, onder wie de eerder genoemde Jimmy Carter en George H.W. Bush. De kans dat Trump in deze categorie terechtkomt, lijkt op dit moment uiterst klein.