De Amerikaanse oud-president Donald Trump gebruikte de storm van negatieve aandacht die ontstond na de inval in zijn huis in Florida in zijn eigen voordeel. De timing van de FBI om verborgen documenten terug te krijgen, was bovendien erg ongelukkig. Roberta N. Haar ziet de negatieve gevolgen van de inval.
Read the English translation of this article here
Terwijl mijn Amerikaanse vrienden bijna niets van zich lieten horen over de huiszoeking en inbeslagname van geheime dossiers uit het huis van de voormalige Amerikaanse president Donald Trump in Mar-a-Lago, waren mijn Europese vrienden geschokt. Eind augustus zeiden velen in Europa tegen mij dat dit de ondergang van Trump zou betekenen. Ook ik vermoedde dat het optreden van justitie en de FBI zeker tegen hem zou werken.
Het Mar-a-Lago effect
Sinds Trump anderhalf jaar geleden het Witte Huis verliet, hebben de Nationale Archieven van de Verenigde Staten geprobeerd met Trump en zijn vertegenwoordigers te achterhalen welke verboden documenten hij mee naar huis had genomenn. Alhoewel Trump in januari dit jaar 15 dozen met 100 geheime documenten teruggaf, waaronder enkele van het hoogste geheimhoudingsniveau, nam de FBI alsnog 325 extra documenten in beslag bij zijn huiszoeking op 8 augustus.
Roberta N. Haar is hoogleraar Foreign Policy Analysis en Transatlantic Relations aan de Universiteit Maastricht en het University College Maastricht.
Het staat niet ter discussie dat Trump documenten verborg in zijn privéwoning in Florida. Maar de timing van de huiszoeking is om verschillende redenen problematisch. Ten eerste voedde de inval van de FBI Trumps beweringen nog verder dat een schaduwstaat (ook wel: deep state) met een zeer corrupte FBI eropuit was om hem te pakken. Zoals de geleerde Jonathan Capehart opmerkte, bezit Trump de kunst om elk schadelijk incident in de publieke opinie in zijn voordeel te gebruiken.
De Amerikaanse procureur-generaal Merrick Garland en FBI-directeur Christopher Wray onderschatten Trumps manier van handelen om negatieve informatie over hem te verdraaien naar iets positiefs. Kijk alleen maar naar hoe weinig effect alle strafrechtelijke onderzoeken tegen hem en leden van zijn regering (van wie er al zes zijn veroordeeld) hadden op zijn populariteit. Zelfs het feit dat Trump herhaaldelijk voor ‘de vijfde’ pleitte, wat betekent dat hij zich beriep op zijn recht tegen zelfbeschuldiging (gewaarborgd in het Vijfde Amendement van de Amerikaanse Grondwet), heeft het geloof van zijn achterban in hem niet doen wankelen. Truth Social (het mediaplatform mede opgericht door Trump na zijn verwijdering van Twitter, Facebook en YouTube) spoorde mensen aan om met geweld te reageren tegen de zogenaamde schaduwregering. Onder meer met een post die luidde: F- the Feds! The Second Amendment is not about shooting deer! Lock and load!
De tweede en verwante reden is dat de timing van de inval het optreden van de overheidsbureaucratie politiseert. Net als de aankondiging van toenmalig FBI-directeur James Comey, om elf dagen voor de verkiezingen een onderzoek te heropenen naar de omgang met geheime e-mails van toenmalig presidentskandidaat Hillary Clinton, politiseren Garland en Wray nu het werk van de uitvoerende macht.
Maar de FBI en justitie handelen niet op de manier die Trump beweert, door president Bidens aanvalshond te zijn, maar door Trump weer op de voorgrond van een mediastorm te zetten. Zoals ik in januari 2021 schreef, kort na de aanval op het Amerikaanse Capitool, staat Trump het liefst in het middelpunt van de belangstelling. Hier verdraait hij met overgave alle feiten tegen hem voor een menigte die hem aanbidt.
Afgelopen zomer heroverwogen media in handen van Rupert Murdoch (de New York Post en Fox News) en The Wall Street Journal hun steun aan Trump. Ze noemden hem ‘ongeschikt’ om opnieuw president te worden, verwijzend naar zijn ‘karakter’ en gedrag op 6 januari. Maar na de inval in Mar-a-Lago in augustus verdedigden conservatieve media en mediapersoonlijkheden hem onmiddellijk met wilde apocalyptische waarschuwingen. Een daarvan was dat de Democraten zouden proberen Trump te vermoorden.
Ten derde: de timing is slecht, omdat het politiseren van overheidsoptredens twee kanten op werkt. Trump gebruikte de toegenomen positieve media-aandacht om geld in te zamelen voor zijn politieke actiecomités (PAC). The Washington Post merkte op dat de FBI-inval een grote impuls gaf aan Trumps actiecomités. In de dagen na de inbeslagname van de documenten, steeg het aantal donaties naar Trumps PAC tot meer dan 1 miljoen dollar per dag. Trumps grootste PAC, het Save America PAC, piekte met 99 miljoen dollar. Trump supporters reageerden op de ruim honderd e-mails die medewerkers van Trump naar hen stuurden met hierin alarmerende zinnen in hoofdletters zoals ‘ZE BRAKEN IN MIJN HUIS’ en ‘Ze gaan JOU achterna’.
Gevaarlijke geheimen of aandenkens aan zijn dagen in het Oval Office
Als het slechts ging om het terugkrijgen van de documenten die Trump niet teruggaf, als aandenken aan zijn dagen in het Witte Huis, dan hebben Garland en Wray een fout gemaakt in hun timing. In plaats daarvan hadden ze de midterm-verkiezingen van 8 november kunnen afwachten om de druk van Trumps geweldige verdraaimachine te verminderen en elk effect op de uitslag van de midterm-verkiezingen te neutraliseren.
Maar wat als de documenten die Trump wegmoffelde werkelijk zeer schadelijke informatie bevatten? Zoals Ronald Kessler op Fox News zei, zouden de documenten dusdanig ‘ongelooflijk waardevolle geheimen kunnen bevatten dat de Russen dag en nacht in Mar-a-Lago zouden hebben geprobeerd binnen te dringen’ om ze in handen te krijgen. Na de inval en de negatieve bijwerkingen liet de FBI weten dat sommige documenten waren gecategoriseerd als ‘uitzonderlijk geheim’ terwijl andere informatie bevatten over illegale menselijke bronnen. En hoe zit het met de 48 geheime, lege mappen? Waar zijn die documenten en wat heeft Trump ermee gedaan? Misschien werd gedacht hoe sneller de documenten in beslag werden genomen, hoe beter. Het effect op de politiek was van secundair belang.
Verdeeldheid is de norm
Dit zet mij op twee gedachten over de timing van de inval. Hieraan kan worden toegevoegd dat Biden onlangs Trumps verdeeldheidstactiek heeft overgenomen in zogeheten swing states (staten zonder duidelijke Democratische of Republikeinse voorkeur). Door MAGA-Republikeinen (Make America Great Again, ofwel fanatieke Trump aanhangers) een bedreiging voor de democratie te noemen, bestempelt Biden net als Trump een deel van het electoraat als vijand.
En Biden is niet de enige. Tientallen Democratische kandidaten en linkse sociale-mediagebruikers voeren campagne met de beschuldigingen dat alle Republikeinen verantwoordelijk zijn voor de rellen van 6 januari 2021. Bidens uitspraken, waarin de achterban van Trump de vijand wordt genoemd, zinspelen op Trumps overtuiging dat de kustelite een schaduwregering leidt, die eropuit is om hem te pakken. Dergelijke retoriek van Biden kan uiteindelijk in zijn nadeel werken.
Zelfs als de neveneffecten van dergelijke uitspraken onbedoeld waren, hebben alle Amerikanen eronder te lijden als beide partijen apocalyptische waarschuwingen en verdeeldheidstactieken gebruiken. We moeten ons allen afvragen of de democratische structuur van de Verenigde Staten bestand is tegen dergelijke herhalende aanvallen.