President Joe Biden heeft de politieke zwaartekracht overwonnen bij de tussentijdse verkiezingen. Toch zal hij snel terugkeren op aarde. Er liggen twee taaie jaren in het vooruitzicht. Stoppen in 2024 garandeert Biden zijn plaats in de geschiedenisboeken, schrijft Victor Pak.
Victor Pak (1995) is redacteur bij EW. Wekelijks op zaterdag blogt hij over wat er speelt in de Amerikaanse politiek.
Woensdag heerste in het Witte Huis een jubelstemming. En terecht. De partij van de zittende president doet het normaal niet zo goed bij de tussentijdse verkiezingen. Zeker niet als de inflatie torenhoog is en de president bijzonder impopulair. Toch scoorden Bidens Democraten goed afgelopen dinsdag, 8 november. Ze verloren weliswaar een handvol zetels en daarmee de meerderheid in het Huis van Afgevaardigden. Maar de Senaat blijft waarschijnlijk nipt in Democratische handen.
Biden begint met goede moed aan laatste twee jaar
Dat is een aanzienlijk beter resultaat dan de partij van de president gemiddeld haalt bij de tussentijdse verkiezingen. Sinds de Tweede Wereldoorlog bedraagt het verlies 26 zetels in het Huis en 4 in de Senaat. Biden hield de nederlaag beperkt en beleefde zo de beste tussentijdse verkiezingen van een zittend president in twintig jaar.
Met goede moed begint hij aan de laatste twee jaar van zijn presidentiële termijn. In de Senaat zal hij kunnen doorgaan met het nomineren van federale rechters, net een niveau onder het Hooggerechtshof. Biden deed dat in zijn eerste twee jaar in recordtempo. Zo probeert hij de Amerikaanse rechtbanken te hervormen.
Weerstand in het Huis, maar kans op compromissen
Lees ook dit verhaal over de midterms: Waarom het voor de impopulaire Joe Biden erop of eronder is
De grootste weerstand krijgt Biden de komende twee jaar in het Huis van Afgevaardigden. Het is alleen de vraag hoe groot precies. De Republikeinen koersen af op een machtsovername, met een miniem verschil van zo’n vijf tot tien zetels. Al wordt het vaststellen van nieuwe wetten lastiger, er liggen nog kansen om compromissen te sluiten.
Biden is een gewiekste onderhandelaar. In de eerste twee jaar van zijn presidentschap kreeg hij bijvoorbeeld Republikeinse steun voor een nieuwe infrastructuurwet en een wapenwet, en daarnaast voor investeringen in de Amerikaanse computerchipproductie.
Biden is 81 tijdens volgende verkiezingsstrijd
Dat neemt niet weg dat de Republikeinen Biden aan de nodige onderzoeken willen onderwerpen. De soms twijfelachtige zakelijke betrekkingen van zijn
zoon Hunter komen nog meer onder een vergrootglas te liggen, net als het coronabeleid. Plannen voor nader onderzoek liggen al klaar bij de Republikeinen.
Beide partijen zullen bovendien de presidentsverkiezingen van 2024 in hun achterhoofd houden. Ook Biden sprak daarover na bekendmaking van de verkiezingsuitslag. Hij wil met zijn familie in de loop van 2023 een keuze maken over zijn kandidatuur.
Op het tijdstip van die verkiezingen is Biden 81. Indien herkozen, zal hij zijn eigen record aanscherpen als oudste president bij de inauguratie. Dan, in januari 2025, is hij inmiddels 82. Met het oog op zijn broze gezondheid is de vraag hoe verstandig hij eraan doet om nog vier jaar door te gaan in het meest uitdagende beroep ter wereld.
Stoppen garandeert succesverhaal voor in de geschiedenisboeken
Lees dit omslagverhaal terug: Schaduw van Donald Trump hangt over tussentijdse verkiezingen
Biden zou zich moeten afvragen wat hij nog te winnen heeft in zo’n tweede termijn. Zijn droom was om als succesvol de geschiedenisboeken in te gaan, het liefst zoals de grote hervormer Franklin D. Roosevelt (president van 1933 tot 1945). Als Biden na één termijn vrijwillig vertrekt, zou dat zomaar kunnen. Slechts drie presidenten voor hem presteerden hetzelfde.
Biden versloeg Donald Trump, overzag het einde van de coronapandemie, reanimeerde zijn eigen partij met een goed resultaat in deze tussentijdse verkiezingen, scherpte klimaatdoelen aan en verdedigde met verve de democratie. Thuis en in het buitenland, dankzij zijn steun aan Oekraïne in de strijd na de Russische invasie.
Zit het mee voor Biden, dan neemt zelfs de inflatie de komende twee jaar af. Het lijkt erop dat Biden voor zijn opvolger een gespreid bedje achterlaat en na ruim vijftig jaar in de politiek kan gaan genieten van een welverdiend pensioen.