Het zal u niet ontgaan zijn: 2013 is het Nederland-Ruslandjaar. Het culturele vlak wordt daarbij niet overgeslagen, want verschillende musea in het land pakken uit met Russische kunst. Een selectie.
- Het Drents museum in Assen: de Sovjet Mythe. Socialistisch realisme 1932 – 1960. Te zien tot en met 9 juni 2013. Dit museum herbergt een nooit eerder in Nederland vertoonde collectie kunstwerken die gemaakt zijn onder het bewind van Josef Stalin, die de Sovjet-Unie vanaf begin jaren twintig tot en met zijn dood in 1953 met harde hand regeerde. Kunstenaars hadden onder zijn bewind een belangrijke rol in het realiseren van het revolutionaire ideaal. In de hoofdtentoonstelling idealiseren sculpturen, schilderijen, posters, foto’s en reusachtige portretten van de Sovjetleider – bijvoorbeeld van de grootheid Kazimir Malevitsj – de Sovjetmaatschappij. Ter promotie van de tentoonstelling staat er in het centrum van Assen een reusachtig beeld van Stalins voorganger Vladimir Lenin.
- De Hermitage in Amsterdam: Peter de Grote, een bevlogen tsaar. Te zien tot en met 13 september 2013. Deze tentoonstelling laat het leven van de vooruitstrevende tsaar Peter de Grote (1672 – 1725) zien aan de hand van onder meer wapens, schatten, schilderijen en documenten. Topstukken zijn de Rembrandts van de tsaar en zijn sculptuur van de naakte Venus van Tauride, waarop heftig werd gereageerd in het Rusland van de drie eeuwen terug. Peter de Grote wilde Rusland moderniseren en nam daarbij een voorbeeld aan West-Europa.
- Het Van Abbemuseum in Eindhoven: Lissitzky – Kabakov. Utopie en werkelijkheid. Te zien tot en met 28 april 2013. De Russisch-Amerikaanse beeldend kunstenaar Ilja Kabakov (1933) stelde samen met zijn vrouw Emilia (1945) een tentoonstelling samen met eigen werk en dat van de veelzijdige Russische avant-garde kunstenaar El Lissitzky (1890 – 1941). Uit de schilderijen en installaties van laatstgenoemde blijkt vooral enthousiasme voor de revolutie, de werken van het echtpaar Kabakov getuigen meer van cynisme. Dit is de grootse expositie die het Van Abbe ooit had.
- Het Bonnefantenmuseum in Maastricht: De grote verandering. Revoluties in de Russische schilderkunst, 1895 – 1917. Te zien tot en met 11 augustus 2013. De Russische kunstwereld was woelig, ook vóór het revolutiejaar 1917. In de decennia hiervoor werd de conservatieve maatschappij opgeschud en vond volgens de website van het museum een ‘culturele explosie’ plaats, zonder duidelijke grenzen. Kunstwerken uit deze tijd zijn in het Westen relatief onbekend, in deze tentoonstelling staan dan ook vooral onbekende kunstenaars centraal.
- Het Groninger Museum: Vrouwen van de revolutie. Rusland 1907 – 1934. Te zien tot en met 18 augustus 2013. Dit museum besteedt aandacht aan de vrouwelijke kunstenaars van de avant-garde voor én na 1917. Zij namen een belangrijke positie in binnen deze groep, die een belangrijke bijdrage leverde aan de moderne kunst. In de jaren 1930 verbood Stalin het vervaardigen van kunst anders dan in de sociaal realistische stijl.
- Het Dolhuys in Haarlem: Verborgen schoonheid uit Rusland. Te zien tot en met 28 juli 2013. Hier wordt contemporaine Russische kunst vertoond van zelfgeschoolde kunstenaars die zich niet conformeren aan regels of tradities. In de werken van Alexander Lobanov (1924 – 2003) komen veel wapens, jachttaferelen en Russische symbolen te zien. De kunstwerken komen vooral uit buitenlandse privéverzamelingen.