Camerata Trajectina brengt de klank van de revolutie

Aan de wieg van het album Revolutie! staat docent ­cultuurgeschiedenis Renée Vulto van de Universiteit Utrecht. Voor haar proefschrift Politics of Feeling in Songs of the Dutch Revolutionary Period onderzocht ze aan de Universiteit Gent de liederen waarmee twee partijen van een veronachtzaamde Nederlandse burgeroorlog elkaar rond 1800 bevochten. Wat zou het mooi zijn, dacht Vulto, wanneer die muziek ook echt tot klinken komt. En dus ging de musicoloog in gesprek met het door haar bewonderde Camerata Trajectina, het gezelschap dat de laatste decennia uitgroeide tot ‘het muzikale geheugen van Nederland’ met albums, concerten en voorstellingen gekoppeld aan historische gebeurtenissen of tijdvakken. Vaak werkt Camerata Trajectina hierbij samen met wetenschappers, zoals Vulto.

In dit geval gaat het om de periode 1780-1815, waarin Nederland een woelige tijd beleefde met burgeroorlogen tussen orangisten en patriotten, naweeën van de Franse Revolutie, de overheersing door Napoleon en ten slotte de terugkeer van wat later de constitutionele monarchie zou worden.

Liederen dienden als nieuwsbron voor het volk

‘Liederen van toen waren een vroege vorm van onze sociale media,’ zegt luitist Arjen Verhage (40) van Camerata Trajectina. ‘Ze dienden als nieuwsbron voor het volk en leverden tegelijkertijd commentaar op de actualiteit. Zoals in de jaren tachtig van de achttiende eeuw, wanneer Nederland uiteenvalt in orangisten – aanhangers van de “God gegeven orde” van erfelijk stadhouderschap – en de republikeinse patriotten, die vechten voor de idealen van de Franse Revolutie.’

Het kwam rond het begin van de negentiende eeuw zelfs tot burgeroorlogen, hier en daar met buitenlandse inbreng. ‘Een tijdvak dat lang min of meer uit onze geschiedenisboeken verdween,’ constateert Vulto (31). ‘Laten we dat oproer snel vergeten en doorgaan, was de houding. Pas in de jaren tachtig kwam dat tijdvak opnieuw in het voetlicht van de geschiedkunde te staan, mede door de aandacht voor de grondlegger van onze parlementaire democratie, Johan Thorbecke. Zijn gedachtegoed kwam goeddeels voort uit die periode.’