Verscheidene westerse schrijvers en politici meenden destijds dat Salman Rushdie het er ook wel naar had gemaakt. Nu is iedereen eensgezind in de afschuw over de moordpoging op de schrijver. Het westerse geheugen is soms kort, schrijft Robbert de Witt.
De fanaticus vergeet niet. Ruim drie decennia gingen voorbij, en al die tijd wist Salman Rushdie te ontkomen aan een publiekelijke executie. Sinds ayatollah Ruhollah Khomeini op Valentijnsdag 1989 een fatwa uitsprak, leefde de schrijver in onzekerheid, steeds vrezend voor een kille moordenaar. Intussen vergat de wereld hem een beetje, geweld door moslimextremisten nam veel grotere vormen aan dan het bedreigen van een individuele kunstenaar. Er waren, alleen al in het Westen, aanslagen door moslimterroristen in New York, Londen, Parijs, Madrid. Het terreurnetwerk Al-Qa’ida kwam op en ging ten onder, net als het gruwelkalifaat van IS.
Robbert de Witt is redactiechef bij EW. Hij schrijft wekelijks een column over mondiale ontwikkelingen en de gevolgen ervan voor Nederland en Europa.
Al die tijd leefde Rushdie zijn leven in de schaduw, steeds over zijn schouder kijkend. Tot hij alsnog de klos was. In de Amerikaanse staat New York werd hij vorige week tien keer gestoken tijdens een lezing. De dader is Hadi Matar, een 24-jarige moslim die vermoedelijk Rushdies boek De Duivelsverzen niet eens heeft gelezen. Dat boek, waarmee het allemaal begon, kwam uit tien jaar voordat Matar werd geboren. Religieuze haat kan blijkbaar een heel mensenleven groeien, tot hij uitbarst.
Ook in Nederland wordt geroepen om de dood van Rushdie
De Duivelsverzen was de vierde roman van de in India geboren, maar in Engeland opgeleide schrijver. Het boek draait om enkele verzen die de profeet Mohammed uit de oorspronkelijke Koran zou hebben geschrapt, omdat ze hem door de duivel zouden zijn ingefluisterd. Meteen na publicatie, in september 1988, gaan boze moslims in India, Pakistan en Groot-Brittannië de straat op. Er vallen zeker achttien doden als betogingen uitlopen op geweld. In de Engelse steden Bradford en Bolton organiseren moslims openbare boekverbrandingen. Ook in Nederland wordt geroepen om de dood van Rushdie. Het wordt getolereerd.
Lees de blog van Afshin Ellian: Een cultuur die woorden vreest, is ten dode opgeschreven
Als zelfverklaard gidsland voor moslims wereldwijd zien de geestelijk leiders van Iran de rellen rond De Duivelsverzen als een buitenkans. Op 14 februari 1989 vaardigt ayatollah Ruhollah Khomeini een fatwa uit. Volgens dit religieuze decreet hebben moslims de plicht om de auteur en uitgevers van dit boek te vermoorden. Iedere moslim die sterft tijdens zijn poging Rushdie te executeren, zal als een martelaar naar de hemel gaan. Het eerst matig verkopende boek wordt na de fatwa een enorme internationale bestseller.
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?