De Duitse kwestie is terug van nooit weggeweest. Ditmaal niet omdat Europa’s machtigste land agressief is, maar omdat het passief is, schrijft Jelte Wiersma.
Van een land dat 150 jaar bestaat, zou je enige festiviteiten verwachten. Zo niet Duitsland. Het uitroepen van het Duitse keizerrijk op 18 januari 1871 in de Spiegelzaal in het Franse Versailles is geruisloos voorbijgegaan. De enige nationale dag die in Duitsland politiek en academisch wordt gevierd, is 3 oktober, de dag waarop in 1990 de Bondsrepubliek en de DDR zich herenigden. Maar van enige uitbundigheid is ook dan geen sprake. Duitsers vieren vooral lokale en regionale feesten. Bekendst is het Oktoberfest in München – een feest dat in 1810 voor het eerst werd gevierd ter ere van het huwelijk tussen kroonprins Lodewijk van Beieren en Theresia van Saksen-Hildburghausen. Vóór vorming van de Duitse staat.
Nationaal valt er ook niet veel te vieren. De Duitse cultuur is een schatkamer die telkens wordt aangevuld. En de inventiviteit en economische slagkracht van de Duitse bedrijven is exceptioneel. Maar wat te denken van de Duitse staat?
Deze staat was al voor de vorming voer voor discussie. Dit werd de Duitse kwestie genoemd. Moest uit de tientallen Duitstalige landjes een Klein-Duitsland zonder Oostenrijk of een Groot-Duitsland met Oostenrijk worden gevormd? Het werd het eerste. Dat kleine Duitsland was nog immens: het omspande alles van Straatsburg tot Köningsberg.
Duitse kwestie: te groot voor Europa
Dit Duitsland, het Duitse Keizerrijk, werd daarna opnieuw onderwerp van debat met de informele titel: de Duitse kwestie. Het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk met hun immense imperia waren in Europa door de Duitse eenwording niet meer de grootste en sterkste staten. Duitsland was te groot voor Europa en te klein voor de wereld. Anders gezegd: Duitsland was dan wel het grootste Europese land, een wereldmacht was het niet en dat kon het alleen worden door te botsen met het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk.
Luister ook de EU-podcast Brusselse Bobo’s met Jelte Wiersma over dit onderwerp:
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Deel van de Duitse kwestie was ook nog dat lang onduidelijk was waar het land natuurlijkerwijs zou moeten liggen. Er woonden Duitstaligen buiten het Duitse keizerrijk en anderstaligen binnen de grenzen daarvan. Schrijver Friedrich Schiller schreef in de achttiende eeuw al: ‘Duitsland? Maar waar ligt dat? Ik weet dat land niet te vinden.’
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?