Carter, Obama en nu Trump: wat te doen met Iran?

20 januari 2017Leestijd: 4 minuten
Het iconische Plasco-gebouw in Iran stortte donderdag in. Foto: EPA

De 45ste president van de Verenigde Staten, Donald Trump, wordt vrijdag geïnaugureerd. Kijkend naar het buitenlands beleid van moderne Amerikaanse presidenten, vraagt Afshin Ellian zich af: zal onder president Trump de ondergang van het islamisme aanvangen?

Een Amerikaanse president markeert niet alleen de binnenlandse verhoudingen maar ook de internationale verhoudingen. Verkeerd beleid vanuit het Witte Huis kan in andere delen van de wereld mensenlevens kosten.

Een markant voorbeeld hiervan is president Jimmy Carter (1977-1981). In zijn ambtstermijn vond de Iraanse islamitische revolutie plaats. Tijdens de revolutie startte hij in Parijs onderhandelingen met de leider van de revolutie imam Ruhollah Khameini.

carter
Carter met sjah Mohammed Reza Pahlavi. Later zou hij onderhandelingen starten met de ayatollahs. Foto: WikiCommons

Onderhandelen met de islamisten
Ook in Teheran moest de Amerikaanse ambassadeur met ayatollahs gaan onderhandelen. De facto onderhandelde Amerika over het lot van Iraniërs en het noodlot van de sjah van Perzië. De islamisten wonnen. Het regime van sjah viel volledig uiteen. Daarmee kwam na bijna een halve eeuw een einde aan een traditie van secularisering van macht, recht en kennis, vergelijkbaar met de Kemalistische traditie.

President Carter was evenals president Barack Obama vastbesloten om vriendschappelijke contacten aan te gaan met het regime van de ayatollahs. Daarom was de Amerikaanse regering niet bereid om in harde bewoordingen de barbaarse executies te veroordelen.

Plotseling stortte symbolische Plasco-gebouw in
Plotseling gebeurde iets bijzonders. De Iraanse zakenman Habibollah Elghanian (1912-1979) werd op 9 mei 1979 door de revolutionaire rechtbank ter dood veroordeeld en geëxecuteerd. Elghanian was een voorbeeldig zakenman en filantroop, die door zijn eigen arbeid en inspanning miljonair was geworden.

In 1962 bouwde hij de eerste toren van Teheran, het Plasco-gebouw. Het gebouw bestond uit zeventien verdiepingen, en niet ver van dat gebouw staan de ambassades van Groot-Brittannië en Turkije. Juist gisteren, de dag voordat Obama vertrekt, is dat gebouw ingestort. Velen zijn gewond geraakt en om het leven gekomen, onder wie een aantal brandweermannen.

De bezittingen van Elghanian, en dus ook het Plasco-gebouw, werden door de revolutionaire overheid onteigend. Zijn kinderen leefden in Parijs en zijn vrouw was al overleden. Waarom bleef hij dan in Iran? Deze vraag hoorde hij in de revolutionaire dagen vaak. Zijn antwoord was en is ontroerend: ‘Ik heb geen misdaden gepleegd en ik wil juist nu bij mijn mensen zijn, het Perzische volk.’

Doodstraf omdat hij joods was
Habibollah Elghanian was een jood. Dat was ook de reden dat hij werd geëxecuteerd. Hij was ook een tijdje voorzitter van een grote joodse organisatie van Iran. Hij bouwde ook in Tel Aviv een toren. Elghanian, de joodse zoon van Perzië werd schuldig bevonden aan ‘verdorvenheid op aarde (Mofsed-e-filarz), vriendschap met vijanden van Allah, medeplichtigheid aan de moord op Palestijnen, en spionage voor Israël’.

Zijn foto en de foto van andere geëxecuteerden met kogels in hun lijf werden in de kranten afgedrukt. Elghanian had een bijzondere bijnaam. Die bijnaam kreeg hij van zijn medewerkers en de gewone mensen die hij ooit in zijn leven had geholpen: hadji, de titel die alleen aan een moslim – nadat die Mekka heeft bezocht – toekomt. Op zijn graf, op het Joodse kerkhof in Teheran, staat nu geschreven in het Perzisch: Hadji Habibollah Elghanian!

Relatie met ayatollahs ging bergafwaarts
Na deze executie wilde niemand in het Amerikaanse parlement meer naar president Carter luisteren: de aankondiging van de eerste resolutie van het Amerikaanse congres was een veroordeling van het Iraanse regime wegens grove mensenrechtenschendingen.

Vanaf dat moment ging met de relatie tussen Khomeini’s regime en het Witte Huis bergafwaarts. In sommige media wordt gesuggereerd dat bij de Stuxnet-aanval op het nucleaire project van Iran een code (19790509) werd gehanteerd voor het aanduiden van computers die niet moeten worden aangevallen. Wie goed naar de cijfers kijkt, ziet de executiedatum van Habibollah Elghanian. Ik weet natuurlijk niet of dit bericht in de media waar is.

Begint de ondergang van het islamisme onder president Trump?
Vrijdag wordt in Washington DC. de 45ste president van de Verenigde Staten van Amerika geïnaugureerd. In de afgelopen weken kreeg president Trump 275 dagelijkse rapporten van inlichtingen- en veiligheidsdiensten gepresenteerd: meer dan 1.000 pagina’s met geclassificeerde documenten over Iran, Rusland, China et cetera.

President Trump gebruikt de slogan ‘Make America Great Again’. Vandaag nemen we ook afscheid van ‘Yes We Can’.

Tijdens president Carter begon de wederopstanding van het islamisme. Onder president Obama bouwden ze aan een kalifaat. Zal onder president Trump de ondergang van het islamisme aanvangen?