De proxy-oorlogen van de waardevrije realpolitik zullen nog meer proxy-oorlogen voortbrengen. De politiek van Obama verzwakt daarmee de morele en militaire macht van het Westen, schrijft Afshin Ellian.
De dominante realpolitik begint haar vaste vorm te krijgen. Dat zal in de komende jaren bepalend zijn voor de wereldpolitiek.
In 2012 bij de introductie van zijn militaire doctrine zei president Obama: ‘Ons leger zal inkrimpen, maar de wereld moet weten dat de Verenigde Staten zijn militaire superioriteit zullen behouden’.
Militaire slagkracht is afgenomen
Dat gebeurde ook. Er werden duizenden militairen ontslagen. De menselijke slagkracht van de Amerikaanse militaire macht is drastisch afgenomen. Obama kondigde aan het begin van zijn presidentschap aan dat hij 500 miljard dollar wilde bezuinigen op de defensiebegroting. Dat heeft al plaatsgehad, met alle gevolgen van dien.
Volgens de plannen van president Obama zou de Amerikaanse landmacht in 2017 nog 490.000 actieve militairen (in plaats van 570.000 in 2010) in dienst hebben. Het aantal actieve mariniers zou dan van 202.000 naar 182.000 dalen.
Lachwekkende uitspraak
In de nieuwe defensiestrategie van Amerika is het niet meer nodig om twee grote landoorlogen te kunnen voeren. Om de nieuwe militaire strategie te rechtvaardigen, noemde de Amerikaanse president Irak en Afghanistan: ‘Nu de oorlogen in Irak en Afghanistan ten einde komen en we onze krijgsmacht opnieuw vormgeven, zullen we ervoor zorgen dat ons leger alert, flexibel en voorbereid is op alle mogelijke incidenten’. Inderdaad komt nu, precies vier jaar na dato, deze uitspraak lachwekkend over.
De twee oorlogen waarover het president Obama had, zijn nog niet voorbij. Afghanistan zou zonder rechtstreekse fysieke hulp van Amerika, namelijk de inzet van de Amerikaanse commando’s, allang in handen van de Taliban en ook terreurbeweging Islamitische Staat (IS) zijn gevallen. Afgelopen week vochten de Amerikaanse en Afghaanse strijdkrachten in het oosten van Afghanistan tegen oprukkende IS-strijders.
Die andere oorlog, in Irak, woedt nog steeds. De feiten op de grond spreken de strategie van Obama tegen. De militaire doctrine van president Obama waren niet echt op feiten gebaseerd. Maar waarop dan wel?
De Amerikaanse militaire superioriteit zou volgens de huidige strategie eigenlijk niet langer afhankelijk zijn van het aantal goed getrainde manschappen, maar van de oorlogstechnologie: drones en raketten. President Obama heeft vaker en intensiever dan zijn voorganger gebruikgemaakt van drones bij het opsporen en vernietigen van de vijand.
Maar de drones kunnen IS, de Taliban, Al-Qa’ida en alle andere regimes en bewegingen niet vernietigen. Er moeten domweg militairen zijn, die de vijand op de grond kunnen bestrijden. Maar die macht is juist onder Obama ingekrompen. De gevolgen hiervan zijn dramatisch.
Werkelijkheid is weerbarstiger dan Obama denkt
De Amerikaanse regering heeft haar beleid gaandeweg bijgesteld. De werkelijkheid blijkt plotseling weerbarstiger te zijn dan de militaire doctrine van Obama. De nieuwe strategie van Amerika is totaal op de realpolitik gebaseerd: een uitbreiding en verdieping van proxy-oorlogen.
Het uitgangspunt van dit beleid luidt: de vijand van mijn vijand is mijn vriend. De vijand van het jihadistische, soennitische IS, namelijk de jihadistische sjiieten, zijn nu de vrienden van Amerika in Irak.
Amerika is nu de luchtmacht geworden van de door Iran goed georganiseerde sjiitische militie tegen de IS. Dankzij president Obama dreigt nu een complete machtswisseling in Irak: de ayatollahs worden de echte baas van Irak.
Het politieke gevolg hiervan is nog dramatischer: de Arabische vrienden van het westen, maar ook Turkije, beginnen zich erg ongemakkelijk voelen met de proxy-oorlog van Washington. De volgende president van Amerika kan niet zomaar deze realiteit wijzigen: met de verovering van Irak, delen van Syrië, en wellicht later het hele Syrië wordt de sjiitische jihadistische macht de proxy-supermacht van Rusland.
Giftig mengsel
Overigens beschikt deze macht – wederom dankzij Obama’s beleid – over de noodzakelijke nucleaire technologie die later voor militaire doelen kan worden gebruikt. Deze coalitie is een giftig mengsel dat ooit de wereldvrede in gevaar kan brengen.
Ik ben niet tegen de realpolitik. Voor bepaalde situaties bepleit ik het juist. Maar een waardevrije realpolitik zal niets goeds voortbrengen. Het hele westerse militaire denken na het einde van de Tweede Wereldoorlog was gefundeerd door een aantal gemeenschappelijke waarden: vrijheid, democratie, mensenrechten en vrede.
Een volledig waardevrije realpolitik zal tot chaos, inhumaniteit en het westerse machtsverlies leiden. Zie Irak en Syrië.
De proxy-oorlogen van de waardevrije realpolitik zullen nog meer proxy-oorlogen voortbrengen. Dat is waar ik voor waarschuw. In alle debatten die in Amerika worden gevoerd, kom ik nergens bij de Republikeinse of Democratische denktanks een zinvolle gedachte of analyse tegen over de mondiale militaire vraagstukken.
De soennitische Iraakse stad Mosul zal straks worden bevrijd van de IS-jihadisten. Maar dat is geen bevrijding. Mosul zal dan worden bezet door de sjiitische jihadisten. Dat wordt dus niet als bevrijding ervaren in de Arabische wereld.
De waardevrije realpolitik blijkt nu ook waardeloos te zijn. President Obama heeft daarom de morele en ook de militaire macht van het westen verzwakt.