Chinese autoriteiten dachten weg te komen met de intimidatie van een kleine, brutale uitgeverij in Hongkong. Het werd een nachtmerrie voor de Chinezen, die blijven wrijven in een publicitaire vlek.
De Chinese journalist Li Xin blijkt in de cel te zitten. Li was naar Thailand gereisd om daar asiel aan te vragen. Hij verdween op 11 januari in Thailand zonder een spoor achter te laten.
Woensdag werd zijn echtgenote op het politiebureau ontboden en kreeg tot haar verbazing haar man aan de lijn, via een intern communicatiesysteem van de politie. Ik ben vrijwillig naar China teruggekeerd om mee te werken aan een onderzoek, vertelde Li zijn vrouw, en benadrukte dat ze geen contact moest opnemen met de buitenlandse pers.
Spoorloos
Waar hebben we dat eerder gehoord? Het is precies de boodschap die Lee Bo zijn vrouw vertelde. De medewerker, met de Britse nationaliteit, van een kleine uitgeverij in Hongkong verdween vlak voor de jaarwisseling. Zijn reisdocumenten lagen nog thuis, maar toch bleek hij te verblijven in een detentiecentrum in Shenzhen, aan de andere kant van de grens tussen China en Hongkong.
De verdwijning van Lee Bo zorgde voor onrust in Hongkong. Niet in het minst omdat niet alleen hij, maar nog vier medewerkers van dezelfde uitgeverij zijn verdwenen. De directeur van de uitgeverij, Gui Haiming heeft de Zweedse nationaliteit. Hij verdween in oktober spoorloos tijdens zijn vakantie in Thailand.
Auto-ongeluk
Op 17 januari verscheen Gui op de Chinese televisie. Snikkend vertelde hij dat hij vrijwillig naar China is gereisd om zich bij de politie aan te geven. De reden is dat hij graag naar China wil kunnen reizen om zijn familie te bezoeken. Dat kan nu niet omdat hem daar een gevangenisstraf vanwege een dodelijk auto-ongeval in 2003 boven het hoofd hangt.
Gui zei dat hij in voortdurende angst leefde te worden gearresteerd en om daar een einde aan te maken besloten had zichzelf aan te geven. Dit was de enige reden, zo benadrukte hij, dat hij momenteel werd vastgehouden. Hij riep anderen, inclusief de Zweedse overheid, op zich niet met de zaak te bemoeien.
Dat kan zo zijn, maar het verklaart niet waarom nog vier medewerkers van dezelfde uitgeverij zijn verdwenen. En er zijn wel meer vreemde details: wie is de mysterieuze Chinees die we op beveiligingsbeelden van het appartementencomplex in Pattaya zien rondhangen en die na het verdwijnen van Gui in zijn appartement rondneusde?
Corrupt
Het lijkt erop dat er iets heel anders aan de gang is. Sage Communications is een kleine uitgeverij die zich specialiseert in boeken over de Chinese partijleiders. In de catalogus van Sage prijken titels als De val van Xi Jinping in 2017 en Hu Jintao’s complot tegen Xi Jinping. Ook brengt Sage boeken uit over de uitbundige levensstijl van corrupte partijleden en familieleden van partijleiders. De inhoud is vaak sensationeel en vooral gebaseerd op geruchten en getuigenissen uit tweede hand.
De boeken vinden gretig aftrek bij de miljoenen toeristen van het Chinese vasteland die Hongkong bezoeken. Zij zijn in hun moederland uitgaves gewend die door de Chinese censors zijn goedgekeurd. De Sage-boeken over de communistische elite lezen ze met rode oortjes. Geruchten gaan dat Sage een boek ging publiceren over voormalige minnaressen van president Xi Jinping.
Nachtmerrie
De meest plausibele verklaring is dat Chinese veiligheidsdiensten de uitgeverijmedewerkers hebben willen intimideren. In hun ongeduld hebben ze niet afgewacht totdat de betrokkenen zich in hun jurisdictie begaven, maar hebben ze de soevereiniteit van Thailand en Hongkong geschonden.
Ze dachten er wel mee weg te komen. Misschien wisten lokale autoriteiten er zelfs wel van, of zijn corrupte grensambtenaren betaald om de andere kant op te kijken.
Maar het is ontaard in een pr-nachtmerrie, waarover internationale media blijven schrijven. Dat de Britse en Zweedse overheden duidelijkheid eisen, was te verwachten. En dat maakt China niet veel uit. Maar ook het stadsbestuur van Hongkong is woedend en eist al weken een verklaring van China en toegang tot de vijf uitgeverijmedewerkers.
Lange arm
Onnodig te zeggen dat de burgers van Hongkong bezorgd zijn over de lange arm van Peking. Zij vragen zich af wat hun wettelijke vrijheden in de praktijk waard zijn – hoezo één land, twee systemen? Het vertrouwen in de Chinese intenties met Hongkong is tot een minimum gedaald.
In een vlek moet je niet wrijven, luidt een gezegde in de pr-wereld. Toch is dat precies wat de Chinese autoriteiten doen. Hun onbeholpen pogingen de zaak te smoren, maken het voortdurend erger. Er is eigenlijk nog maar een oplossing mogelijk: de waarheid. Die doet langzamerhand minder pijn dan de leugens laten voortduren.
Ingelogde abonnees van EWmagazine kunnen reageren
Bij het plaatsen van een reactie geldt een aantal voorwaarden. Klik hier voor de voorwaarden.
Reacties die anoniem worden geplaatst of met een overduidelijke schuilnaam zullen door de moderator worden verwijderd, evenals reacties die niets met het onderwerp van het artikel te maken hebben. Dit geldt evenzeer voor racistische of antisemitische reacties. De moderator handelt in opdracht van de hoofdredacteur.