De strijd tegen IS maakt onwaarschijnlijk geachte coalities mogelijk. Ook China, de laatste weken zeer actief op het diplomatieke front, heeft wraak gezworen op de moslimextremisten. Maar wat moeten we ons daarbij voorstellen?
Het is spitsuur voor de Chinese diplomatieke dienst. Afgelopen zondag en maandag was president Xi Jinping bij de G20-top in Antalya, Turkije. Daarna vloog hij door naar de Filipijnen, waar woensdag in Manilla een APEC-bijeenkomst begon voor regeringsleiders van landen rond de Grote Oceaan.
Dat zegt ons in Europa niet zoveel, maar de 21 APEC-lidstaten zijn samen goed voor de helft van de totale wereldhandel en 57 procent van de totale wereldproductie.
En vanaf vrijdag komen de leiders van de Associatie van Zuidoost-Aziatische landen (ASEAN) bijeen in Kuala Lumpur, Maleisië. China wordt daar vertegenwoordigd door premier Li Keqiang.
Schrappen
Officieel gaan al die bijeenkomsten over economische samenwerking. Maar ja, probeer maar eens te voorkomen dat die regeringsleiders het ook over andere zaken hebben.
De Chinese diplomaten hebben de afgelopen dagen hun uiterste best gedaan om de Zuid-Chinese Zee van de officiële agenda te houden. Begin deze maand boekten ze nog een succes bij de ASEAN-veiligheidstop in Maleisië.
De ministers van Defensie konden het daar niet eens worden over de tekst van een gezamenlijke verklaring, waarna de organisatoren in arren moede besloten de slotbijeenkomst maar helemaal te schrappen.
Dat gaat ze dit keer niet lukken. Zowel in Manilla als Kuala Lumpur wacht de Chinezen een pittige discussie over de oplopende spanningen in de Zuid-Chinese Zee, waar China met regiogenoten ruziet over de zeggenschap over rotspunten, riffen en zandbanken en de zee eromheen.
Eensgezind
De Amerikaanse president Barack Obama trapte dinsdag af met een mooie publiciteitsstunt. Direct na aankomst in Manilla ging hij aan boord van de Gregorio del Pilar, een fregat dat door de Verenigde Staten aan de Filipijnen is geschonken.
Boodschap: Amerika staat zij aan zij met zijn bondgenoten. Hij beloofde gelijk de levering van twee patrouilleschepen.
Het is zeker niet zo dat de APEC- en ASEAN-landen eensgezind zijn. Verre van dat. China is voor veel landen in de regio de belangrijkste handelspartner en strooit met investeringen en hulpgeld.
Front
Maar de afgelopen weken is toch een diplomatiek front ontstaan. De Filipijnen en Vietnam kondigden militaire samenwerking aan. Japan gaat tweedehands marineschepen en patrouillevliegtuigen aan de Filipijnen leveren. En na de Filipijnen overweegt ook Indonesië zich tot het Permanent Hof van Arbitrage in Den Haag te wenden met een vraag over zeggenschap over de Zuid-Chinese Zee.
Zelfs in Maleisië lijkt het geduld met de Chinezen op te raken; vicepremier Zahid Hamidi liet zaterdag weten dat China niets te zoeken heeft op 3.000 kilometer van het eigen vasteland en slechts 155 kilometer van de Maleisische kust.
Wat de Chinese positie er niet beter op maakte, waren de opmerkingen van de viceminister van Buitenlandse Zaken Liu Zhenmin. Hij zei dinsdag dat China het recht en de mogelijkheden heeft om eilanden en riffen die in Chinese ogen illegaal door andere landen worden bezet, te heroveren.
Bommenwerpers
Het is louter aan China’s zelfbeheersing en wil om de vrede te handhaven te danken, zei Liu, dat dit nog niet was gebeurd.
Zulke opmerkingen voeden de zorgen in de regio en zijn koren op de molen van de Amerikanen. Zij hebben het initiatief weer, sinds het de spierballen laat rollen en marineschepen en bommenwerpers ostentatief laat surveilleren in delen van de Zuid-Chinese Zee, waarvan China vindt dat die tot zijn territoir behoren.
Er is echter een dossier waarbij China en de Verenigde Staten elkaar nodig hebben, en dat is IS. De aanslagen in Parijs hebben het Midden-Oosten opnieuw boven aan de agenda van de wereldleiders gezet. Hier ontstaan nieuwe, en tot voor kort onwaarschijnlijk geachte coalities.
China heeft zich afgelopen weekend al solidair verklaard met Frankrijk, en opgeroepen tot een gezamenlijke strijd tegen moslimextremisme en terrorisme in de wereld. Maar nadat IS woensdag de Chinese gijzelaar Fan Jinghui executeerde, is de woede in China groot.
Oeigoeren
De Chinese overheid heeft gezworen de daders ter verantwoording te roepen en de veiligheid te garanderen van zijn staatsburgers die in het Midden-Oosten werken.
Dat klinkt prachtig, maar de grote vraag is hoe de Chinese leiders dat voor zich zien. De Volksrepubliek heeft zich nog nooit in een internationaal gewapend conflict gemengd en het is moeilijk voor te stellen dat Chinese militairen tegen IS ten strijde trekken in Syrië en Irak.
Aan de andere kant zou het China niet slecht uitkomen als het zich met meer dan woorden alleen aansluit bij een internationale coalitie tegen terreur, al was het maar om de binnenlandse strijd tegen Oeigoerse extremisten te rechtvaardigen. Dan zou de moord op Fan Jinghui het laatste zetje zijn dat China nodig heeft.
Ingelogde abonnees van EWmagazine kunnen reageren
Bij het plaatsen van een reactie geldt een aantal voorwaarden. Klik hier voor de voorwaarden.
Reacties die anoniem worden geplaatst of met een overduidelijke schuilnaam zullen door de moderator worden verwijderd, evenals reacties die niets met het onderwerp van het artikel te maken hebben. Dit geldt evenzeer voor racistische of antisemitische reacties. De moderator handelt in opdracht van de hoofdredacteur.