De Chinese president Xi Jinping gaat binnenkort langs bij zijn ambtgenoot in Washington. De verwachtingen van de topontmoeting zijn hooggespannen, en dat is niet eens onterecht.
Op dinsdag 22 september begint het staatsbezoek van de Chinese president Xi Jinping aan de Verenigde Staten. Net als bij eerdere bezoeken van Chinese staatsleiders zullen Xi en zijn echtgenote Peng Liyuan maar kort in Washington verblijven.
De reis begint in Seattle, waar volgende week de Chinees-Amerikaanse internetconferentie wordt gehouden. Een serie bijeenkomsten staan gepland waarbij handel centraal staat.
Zo is er een rondetafelconferentie met leiders van grote Amerikaanse en Chinese bedrijven. Er is een dinertje thuis bij Bill en Melinda Gates. En Xi bezoekt Boeing, waar zal worden aangekondigd dat de vliegtuigmaker een fabriek in China gaat openen.
Feestelijkheden
Pas op 25 september vliegen de Xi’s naar Washington voor een ontvangst door de Amerikaanse president Barack Obama en het staatsbanket in het Witte Huis. Dan houdt het staatsbezoek op, maar blijft Xi nog even in de Verenigde Staten.
Hij vliegt op uitnodiging van secretaris-generaal van de Verenigde Naties Ban Ki-moon naar New York waar hij feestelijkheden rond het zeventigjarig bestaan van de VN zal bijwonen. Op 28 september is Xi een van de staatshoofden die de algemene vergadering zal toespreken.
Xi is al zesmaal in Amerika geweest. Hij verbleef in 1985 enige tijd bij een boerenfamilie in Iowa toen hij als jong partijlid moderne landbouwmethodes kwam bestuderen. Hij logeerde in de slaapkamer van de zoon van de familie Lande in Muscatine en zocht ze in 2012, inmiddels als vicepresident, nog eens op.
Groots succes
In juni 2013 bracht Xi nog een informeel bezoek aan landgoed Sunnylands om daar twee dagen lang zijn Amerikaanse ambtgenoot Obama te ontmoeten. Dat bezoek werd door zowel de Amerikanen als de Chinezen als een groot succes beschouwd.
Niet dat er concrete resultaten werden geboekt, maar de twee leiders hebben elkaar daar beter leren kennen en legden de basis voor een vertrouwensrelatie op het hoogste niveau.
Dat was hoog nodig, want er is veel wederzijds wantrouwen. In het voetspoor van zijn economische opkomst eist de Volksrepubliek een plek op het wereldtoneel op. China is een wereldmacht in wording en dat is voor de Amerikanen, die de wereldpolitiek bijna een eeuw domineerden, moeilijk te accepteren.
Andersom overheerst in Peking de gedachte dat de Amerikanen de Chinese opkomst willen blokkeren of op zijn minst vertragen.
Diametraal
Natuurlijk zijn er problemen in de bilaterale relatie. Beide landen klagen over handelsbelemmeringen. De Verenigde Staten vinden dat China de yuan opzettelijk laag houdt. Er zijn felle beschuldigingen over en weer over cyberspionage.
Beide landen staan diametraal tegenover elkaar in de kwestie Taiwan, waar over een paar maanden presidentsverkiezingen zijn. En Washington maakt zich zorgen over de groeiende Chinese assertiviteit in de Oost- en Zuid-Chinese Zeeën.
Xi’s staatsbezoek komt bovendien op een moment dat kandidaten warmlopen voor de presidentsverkiezingen van 2016. Met uitzondering van Donald Trump laten de kandidaten zich kritisch uit over China.
Vanuit het Republikeinse kamp werd zelfs opgeroepen het staatsbezoek te annuleren. Ketelmuziek natuurlijk, want China is vooralsnog met bijna 1,5 biljoen dollar Amerikaans schuldpapier in de kluis de bankier van de Verenigde Staten.
Heikele punten
In China zijn de verwachtingen van het staatsbezoek zo hoog dat het bijna alleen maar kan tegenvallen. Er worden ‘beslissende resultaten’ verwacht en de vergelijking wordt getrokken met het historische bezoek van Deng Xiaoping in 1979, het begin van China’s Open Deur-politiek.
Misschien krijgen ze wel gelijk. Ondanks al die heikele punten op de agenda, lijkt het erop dat Obama en Xi zich willen concentreren op wat hen bindt.
Obama hoeft zich niet meer door binnenlandse politieke overwegingen te laten leiden, want hij kan niet worden herkozen. Als hij wil kan Obama de komende week geschiedenis schrijven, zonder zijn opvolgers voor de voeten te lopen.
Majeur
Het gezamenlijk belang van de Verenigde Staten en China ligt momenteel op economisch gebied. Misschien worden er eindelijk stappen gezet in de richting van een vrijhandelsverdrag. Dat zou een majeure beleidswijziging van Washington zijn, waar tot nu toe met weinig succes op een Trans-Pacific Partnership werd ingezet, gericht op de buurlanden van China.
Zo’n verdrag zou betekenen dat de Amerikaanse export jaarlijks met 400 miljard dollar kan toenemen en 1,7 miljoen Amerikaanse banen kan opleveren, blijkt uit een studie van The Peterson Institute for International Economics.
Alleen al de aankondiging dat beide landen zo’n verdrag onderzoeken, zou Xi’s bezoek voor zowel China als de Verenigde Staten een daverend succes maken.