In de vluchtelingenjungle van Calais voltrekken zich onwerkelijke taferelen. Terwijl Europa meer en meer dreiging ondervindt van de jihadistische oorlogen in Noord-Afrika en het Midden-Oosten, weigeren wereldleiders hun macht om te zetten in daadkracht.
Een man die aanspoelt op het strand van een Waddeneiland, het is een ongebruikelijk tafereel. De drenkeling komt uit een andere wereld, duizenden kilometers van Texel verwijderd. Hij gaf zijn ziel in een vreemde zee en werd in vreemde aarde als een onbekende drenkeling begraven.
In oktober vorig jaar bracht de zee het lichaam van een Syriër naar het strand van De Koog op Texel. Na onderzoek is nu gebleken dat het om een Syrische oorlogsvluchteling gaat.
Hij had op 8 oktober 2014 geprobeerd om vanuit de Franse stad Calais naar Engeland te zwemmen. Zijn vriend spoelde levenloos aan op een Noors strand.
Jungle
Mouaz al-Balkhi heet de jonge man op het Texelse strand. Het is een triest verhaal, een triest lot. Syriërs worden dagelijks met de dood bedreigd door president Bashar al-Assad, door Islamitische Staat, door Al-Nusra en door vele andere groepen.
In de Franse stad Calais hebben de volksverhuizers, voornamelijk uit Afrika, een eigen kamp opgezet. Het wordt de jungle genoemd. En in de jungle heerst chaos.
Het is een illegale en in zekere zin onwerkelijke realiteit aan de marges van de Europese politiek. Het is de politiek van onmacht.
De Afrikaanse toestanden zijn naar Europa gebracht. In het hart van Europa wordt een soort nomadenkamp neergezet. De bewoners weten precies hoe ze een moreel dilemma in het leven kunnen roepen: wij zijn zielig en arm, jullie zijn wreed. Het is een psychologische strijd die zich volgens de spelregels van de Europese media afspeelt.
Tijdelijk
Tegelijkertijd berichten media dat de tweede man van Al-Qa’ida is gedood. Een Amerikaanse drone maakte een einde aan het leven van Nasser al-Wuhayshi. Ayman al-Zawahiri, de leider van Al-Qa’ida, staat weer op een eenzame hoogte.
De CIA is trots op deze perfecte operatie, maar de vraag rijst wat het Westen ermee heeft bereikt. De organisatie is ernstig verzwakt, maar dat is tijdelijk. Iemand anders zal de plaats van de omgekomen tweede man van Al-Qa’ida innemen. Bovendien wordt deze terreurorganisatie naar de marge verdrongen door IS.
Chaos en oorlog
Ooit was alleen Afghanistan het toneel van de jihadistische strijd, maar inmiddels heeft het jihadisme verspreid over een groot gebied: Syrië, Irak, Jemen, Oezbekistan, Tadzjikistan, Pakistan, Egypte (de Sinaïwoestijn), en Noord-Afrikaanse landen.
Libië, dat door een streepje water van Europa wordt gescheiden, is de facto in handen van jihadisten. De ellende voor de burgerbevolking en de onveiligheid nemen alleen maar toe. Waarom kan het Westen niks doen tegen de oprukkende chaos en oorlog?
Het Westen is niet in staat zijn macht aan te wenden. Macht is de zwaartekracht die de politiek en de publieke ruimte behoedt en bijeenhoudt. Macht, zoals alle andere menselijke activiteiten, kan verdwijnen of sterven.
Stabiele constructie
Wanneer de macht sterft, sterft de zwaartekracht van een wereld en een politieke orde. En dat is gebeurd in enkele islamitische landen. En hetzelfde dreigt te gebeuren in landen waar de macht disfunctioneert.
In het Westen is de macht niet dood of verdwenen. Maar de macht wordt er ook niet aangewend, en zo kon de jungle bij Calais ontstaan.
De politieke macht kent verschillende aspecten. In de breedste zin is de macht de stabiele constructie voor de nationale rechtsorde. Niemand bezít hier de macht. In een democratie wordt de macht tijdelijke beheerd door een politieke partij of een coalitie.
Essentieel
De macht van het Westen als geheel is de basisconstructie waarbinnen de internationale betrekkingen fungeren. Als deze macht niet meer wordt aangewend, neemt de chaos toe. Een essentieel aspect van macht is het principe van leiderschap.
Macht veroorzaakt een situatie waarbij anderen worden geleid. Waar leiderschap ontbreekt, kan macht niet langer effectief functioneren. Macht is iets menselijks en moet door mensen in beweging worden gebracht. Zonder leiderschap, zonder leiders geen functionerende macht.
Drie grootmachten, te weten de Verenigde Staten – als leider van het Westen – China en Rusland, zijn niet bereid om hun macht te gebruiken voor het stabiliseren van regionale en internationale betrekkingen. Ze weigeren de macht te gebruiken, en dat is het probleem.
Alomvattend
De Amerikaanse president Barack Obama bekent voor de zoveelste keer dat zijn regering geen duidelijk beleid heeft omtrent het geweld in het Midden-Oosten en Noord-Afrika.
Dat is eerlijk, maar aan deze eerlijkheid hebben we, en vooral die jongen die aanspoelde op Texel, helemaal niets. Obama wil ons door de inzet van drones duidelijk maken dat zijn regering wel degelijk macht aanwendt. Maar wanneer de militaire kracht wordt ingezet zonder een alomvattende strategie, is dat geen teken van macht.
Nieuwe president
Europa wordt in toenemende mate bedreigd door de burgeroorlogen in de islamitische wereld. En die dreiging zal niet afnemen. Intussen regeert Obama nog steeds zonder een internationale strategie.
Helaas zal ook in het komende anderhalf jaar, wanneer Amerika een nieuwe president kiest, niets noemenswaardigs gebeuren.
Onder bepaalde omstandigheden weigeren macht te gebruiken, is even immoreel als het misbruiken van macht. Zo’n machtsweigering leidt tot een politiek van onmacht. Jammer, de drenkeling is voor niks gestorven.
Ingelogde abonnees van EWmagazine kunnen reageren
Bij het plaatsen van een reactie geldt een aantal voorwaarden. Klik hier voor de voorwaarden.
Reacties die anoniem worden geplaatst of met een overduidelijke schuilnaam zullen door de moderator worden verwijderd, evenals reacties die niets met het onderwerp van het artikel te maken hebben. Dit geldt evenzeer voor racistische of antisemitische reacties. De moderator handelt in opdracht van de hoofdredacteur.