In april is in Europa een nieuw land uitgeroepen. Het wordt nog niet erkend, maar de ‘president’ blijft vol goede moed.
Aan de oever van de Donau, op een oppervlakte van slechts 7 vierkante kilometer met daarop welgeteld één hutje, is afgelopen 13 april een nieuw land uitgeroepen: de Vrije Republiek Liberland. Wie in Liberland wil wonen, kan solliciteren naar het staatsburgerschap. Al zo’n driehonderdduizend mensen hebben dat inmiddels gedaan.
De drijvende kracht achter de staat, tevens de ‘president’ van Liberland, is de Tsjechische politicus Vit Jedlicka (31). Frustraties over de politieke omstandigheden in Tsjechië zetten hem ertoe aan zijn eigen land te stichten. ‘We besloten met niets te beginnen en te laten zien hoe weinig er nodig is om een maatschappij te laten werken,’ zei Jedlicka in april tegen de Britse krant The Guardian.
De bevolking hoeft bijna geen belasting te betalen, alleen voor specifieke projecten wordt een bijdrage gevraagd. Het officiële motto is dan ook ‘leven en laten leven’.
Niemandsland
Op de kaart ontdekte Jedlicka een gebied tussen Servië en Kroatië dat volgens hem van geen van beide landen is. De twee buurlanden kunnen het al jaren niet eens worden over het verloop van de landsgrens.
Verschillende stukjes land worden door beide naties opgeëist, zo ook de bewuste 7 vierkante kilometer, volgens Jedlicka vanwege deze onduidelijke status een niemandsland. Hier plantte de politicus de vlag van Liberland.
Kan dat zomaar, een eigen staat stichten in een zogenaamd niemandsland? ‘In theorie wel,’ zegt Cedric Ryngaert (36), hoogleraar internationaal recht aan de Universiteit Utrecht. ‘Ervan uitgaande dat Liberland over een aantal officiële kenmerken van een staat beschikt, zoals een bevolking en een grondgebied.’
Maar in de praktijk is het niet zo simpel. Dit werd duidelijk op zaterdag 9 mei toen de Kroatische politie Jedlicka en zijn medestanders oppakte tijdens een poging om ‘hun’ Liberland vanuit Kroatië binnen te komen. Ook Servië schijnt zijn grenzen naar Liberland te hebben gesloten.
Machteloos
Jedlicka werd bij zijn arrestatie beschuldigd van het betreden van ‘verboden gebied’. De volgende dag werd hij weer vrijgelaten. Voorlopig wil Jedlicka, ondanks deze tegenslag, door met de verwezenlijking van Liberland.
Als Servië en Kroatië blijven tegenwerken en niemand Liberland erkent, staat ‘president’ Jedlicka machteloos. ‘Het is de vraag of het land een effectieve, dat wil zeggen een gezaghebbende, regering heeft.
Zonder zo’n regering is het niet mogelijk om internationale betrekkingen aan te gaan,’ zegt Ryngaert. ‘Bovendien kan een land pas effectief worden wanneer het door andere landen wordt erkend, en dit zal niet snel gebeuren. Het landje moet op internationaal vlak iets te bieden hebben.’
Burgers en regering van Liberland zullen dus eerst betere relaties met de buurlanden moeten aanknopen.
Elsevier nummer 22, 30 mei 2015