In Groot-Brittannië kunnen vrouwen die zwaar drinken tijdens hun zwangerschap mogelijk strafrechtelijk worden vervolgd. Vol spanning wordt uitgekeken naar de uitspraak in een rechtszaak die een gehandicapt meisje aanspande tegen haar zwaar drinkende moeder.
De drie advocaten van het meisje vinden dat de moeder – door haar overmatige alcoholconsumptie – een ‘gewelddadige actie’ heeft uitgevoerd tegenover haar ongeboren kind. Door zo veel te drinken – een halve liter wodka en acht blikken bier per dag – zou ze haar ongeboren kind een ‘giftige’ substantie hebben gevoerd. De advocaten eisen compensatie voor het kind.
De uitspraak kan grote juridische consequenties hebben. Er zijn naar verluidt zo’n tachtig vergelijkbare gevallen in Groot-Brittannië. Mocht de zaak succesvol zijn, dan zouden ook deze gevallen een compensatie kunnen eisen.
Mishandeling
Nadat de drie advocaten van het inmiddels zes jaar oude meisje voor het Londense gerechtshof aandrongen op een compensatie voor het meisje, zijn de media in Groot-Brittannië op de kwestie gedoken. De reacties zijn verdeeld.
Dat drinken schadelijk is voor de gezondheid van een ongeboren kind, daar bestaat geen twijfel over. Tal van onderzoeken hebben aangetoond dat drinken het risico op onder meer een miskraam of een doodgeboren kind vergroot. Daarbij komt dat overmatig drankgebruik kan leiden tot het foetaal alcoholsyndroom, waar ‘CP’ – de naam van het meisje, wiens advocaten willen dat ze anoniem blijft – aan zou leiden. Ondergewicht en vervormingen in het gezicht zijn symptomen van deze ziekte. CP zou een groei-achterstand hebben ontwikkeld door het drinkgedrag van haar moeder.
De advocaten beroepen zich onder meer op de uitspraak in een andere zaak, waarbij een zwangere vrouw slachtoffer werd van een steekpartij. Haar foetus overleed kort na de geboorte; de dader werd hiervoor veroordeeld voor doodslag.
Foetus
Het argument voor strafbaarstelling van de moeders daad is duidelijk. Een kind – ook al is het nog niet geboren – is een persoon, en het schaden van personen is strafbaar. Moeders die overmatig drinken schaden de gezondheid van hun kind. Daarom is de actie strafbaar.
En daarmee komen we bij de sleutelvraag van deze zaak: is de foetus een persoon? Met andere woorden: is de foetus een aparte biologische en wettelijke entiteit? Als dat wel zo is, dan kan het argument van de voorstanders in principe standhouden. Zo niet, dan snijdt het argument van de voorstanders geen hout. Want indien iets geen persoon is, hoe kun je het dan mishandelen? Dit is dan ook het voornaamste argument tegen strafbaarstelling van de daad.
Dat het vraagstuk erg lastig is, en (nog) geen eenduidig antwoord kent, blijkt wel uit het abortusdebat, waarin de status van het ongeboren kind al jaren ter discussie staat.
Kennis
Tegenstanders van de strafbaarstelling beroepen zich ook op twee andere punten. Ten eerste denken zij dat – door het verlenen van compensatie aan een gehandicapt kind van een zwaar drinkende moeder – zwangere vrouwen minder snel professionele hulp zullen zoeken om van hun drankprobleem af te komen. Immers, als de autoriteiten weten dat je drinkt, en het blijkt dat je kind gehandicapt ter wereld komt, dan heb je een grote kans om vervolgd te worden.
Een ander punt is het volgende: vrouwen weten niet altijd dat ze zwanger zijn. Dus is het wel redelijk om vrouwen te vervolgen voor iets – het schade toebrengen aan een ongeboren kind – waar ze geen kennis van hadden?
Het is een moeilijke kwestie. Het gerechtshof buigt zich momenteel over de zaak van het meisje, en het oordeel volgt later.