Op het komende Partijcongres, dat op 16 oktober begint, zullen we lange lofredes horen over het Wijze, Correcte en Visionaire beleid van Xi, de 21ste-eeuwse Mao. De verheerlijking van zijn persoon neemt steeds groteskere vormen aan. Dat belooft weinig goeds voor China en de wereld.
Update maandag 24 oktober: Xi Jinping (69) heeft zichzelf een derde termijn toegekend als secretaris-generaal van de Chinese Communistische Partij, de machtigste positie van het land. Tijdens de eerste plenaire vergadering op zondag 23 oktober in Peking stemde het nieuwe Centraal Comité daar mee in.
De grootste, rijkste en machtigste politieke partij van de 21ste eeuw overleefde haar geboorte ternauwernood. In juli 1921 signaleerde de politie van de Franse Concessiewijk in Sjanghai een verdacht samenzijn en besloot de dertien deelnemers van het eerste congres van de Chinese Communistische Partij (CCP) te arresteren. De kameraden van het eerste uur werden echter tijdig getipt en voltooiden de oprichting van de CCP op een boot op het nabijgelegen Zuidmeer. De toen nog onbekende, 27-jarige Mao Zedong nam ook deel, maar opvallender was de aanwezigheid van een blonde buitenlander met een weelderige snor. De Rotterdammer Henk Sneevliet (Ma Lin in het Chinees) was door Lenin naar China gestuurd om naar Russisch model een zusterpartij te stichten, en was in die hoedanigheid nauw betrokken bij de organisatie van het legendarische congres van 1921.
Waarom Henk Sneevliet naar China ging
Hendricus Sneevliet (1883-1942) is waarschijnlijk de enige revolutionair in de geschiedenis die betrokken was bij de oprichting van drie communistische partijen. De zoon van een Rotterdamse sigarenmaker werd op jonge leeftijd lid van de SDAP en was betrokken bij spoor- en havenstakingen. Omdat hij die partij te behoudend vond, trad hij samen met Henriette Roland Holst toe tot de Sociaal-Democratische Partij (SDP), voorloper van de Communistische Partij Nederland (CPN).
Na een revolutionair avontuur in Nederlands-Indië (waar hij medeoprichter was van de latere Partai Komunis Indonesia) stuurde de Communistische Internationale (Comintern) hem naar China. Hij spoorde de CCP aan om samen te werken met de Kwomintang van Tsjang Kai-sjek, maar dat verbond zou in 1927 bloedig ontsporen. In 1923 keerde hij terug naar Nederland.
In 1942 werd verzetsstrijder Sneevliet in Kamp Amersfoort door de Duitsers geëxecuteerd. Naar verluidt zong hij staande voor het vuurpeloton uit volle borst de socialistische Internationale.
China kent geen evenknie van de Russische oppositieleider Navalny
Op 16 oktober begint het twintigste Partijcongres. De 2.296 deelnemers worden afgevaardigd door de lokale Partijcongressen van China’s 31 provincies en 5 ‘autonome’ gebieden (waaronder Xinjiang). Zij vertegenwoordigen in totaal meer dan 95 miljoen Partijleden. Voor arrestatie hoeven de deelnemers niet langer te vrezen, de CCP regeert het land sinds 1949 met ijzeren hand. De man of vrouw die op het Plein van de Hemelse Vrede een anti-CCP-spandoek zou ontvouwen, wordt onmiddellijk in de kraag gegrepen. China kent geen evenknie van de Russische oppositieleider Alexej Navalny en openbare antiregeringsprotesten als in Rusland zijn ondenkbaar. Niet voor niets staat China al jarenlang in de onderste regionen van de landenlijstjes van pers- en internetvrijheid.
Arendo Joustra schreef over de zoon van een Rotterdamse sigarenmaker: Wie was Henk Sneevliet, medeoprichter van de Chinese Communistische Partij?
Op papier is de situatie uitstekend. De Chinese Grondwet garandeert rechten als de vrijheid van meningsuiting en autonomie voor minderheden. Maar dat zijn loze beloften. Het beginsel van yifa zhiguo – het land besturen met gebruik van het recht – is hierbij leidend. Niet the rule of law, zoals sommige hoopvol gestemden in het Westen erin lezen, maar the rule by law. De CCP staat boven het recht dat ze zelf heeft ontworpen. Mensenrechtenorganisaties zijn hierover terecht verontwaardigd – evenals velen in China die hebben geleerd hun mening voor zich te houden. Maar los van moraliteit en recht is de CCP een uiterst effectieve politieke organisatie, die na honderd jaar nog springlevend is.
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?