In Oekraïne is geen rol weggelegd voor de Verenigde Naties. Poetin kaapt juridische termen om oorlog te billijken. Biden roept ‘genocide’. Als scheidsrechter falen de VN.
Abonnee worden?Dagelijks op de hoogte blijven van de laatste actualiteiten, achtergronden en commentaren van onze redactie? Bekijk ons aanbod en krijg onbeperkt toegang tot alle digitale artikelen en edities van EW.
Bekijk de mogelijkheden voor een (digitaal) abonnement hier
Tot de slachtoffers van de oorlog in Oekraïne behoren ook de Verenigde Naties. Machteloos ziet het VN-hoofdkwartier in New York toe hoe Rusland het Handvest schendt met een daad van agressie. De bange vraag is of de wereldorganisatie na 77 jaar niet even roemloos ten onder gaat als haar voorloper.
De Volkenbond was na de Eerste Wereldoorlog (17 miljoen doden) bedoeld als overlegplatform. Zolang er werd gepraat, zwegen de kanonnen. Maar tegen de agressie van Hitler-Duitsland was geen praatprogramma opgewassen. Na de Tweede Wereldoorlog (55 miljoen doden) betrad een scheidsrechter met extra bevoegdheden het wereldtoneel.
De Verenigde Naties kennen behalve een wereldparlement, ook een dagelijks bestuur. Deze Veiligheidsraad moet desnoods gewapenderhand vrede brengen. In de V-raad kregen vijf permante leden een vetorecht en een speciale verantwoordelijkheid voor de rest van de wereld: Verenigde Staten, Rusland, Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en China.
Even leek Biden de relatie met de Russen en Chinezen op te lappen
Toen Joe Biden vorig jaar aantrad als president van Amerika, wilde hij via de VN de relatie met de Russen en Chinezen oplappen. Even leek dat te lukken: afspraken over humanitaire hulp in Syrië. Zouden Rusland en China inzien dat zij de V-raad niet blijvend mochten verlammen door steeds resoluties te blokkeren?
De laatste ontwikkelingen op het front: Nieuwe fase Russische oorlog tegen Oekraïne: alles gericht op Donbas
Het is op een deceptie uitgelopen. Rusland laat zich in de V-raad niet kapittelen en kan daarbij op China terugvallen. Het Westen heeft een juridische omleidingsroute: blijft de V-raad in gebreke, dan moet de Algemene Vergadering een uitspraak doen. Anderhalve week na de Russische inval werd dit Uniting for Peace-traject ingezet en werd Rusland veroordeeld door 141 VN-lidstaten. Alleen Wit-Rusland, Eritrea, Noord-Korea, Syrië en Rusland zelf stemden tegen. China en een zwikje Afrikaanse landen onthielden zich van stemming.
De uitslag bevestigde Poetins status als paria, maar illustreerde ook de deerniswekkende toestand van de VN. In plaats van een juridische infrastructuur voor wereldvrede te bieden, glijdt de organisatie af naar vrijblijvende diplomatie. Joe Biden strooit met beschuldigingen van ‘genocide’, zonder daaraan volkenrechtelijke consequenties te verbinden (zie ‘Ruziën over genocide’). Poetin eigent zich de retoriek van VN-idealisten toe en claimt het recht om Russen buiten de landsgrenzen te beschermen.
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?