Sinds vandaag maandag 22 november gelden in Oostenrijk opnieuw strenge lockdown-maatregelen, terwijl een week geleden nog een lockdown voor alleen de ongevaccineerden van kracht werd. En begin volgend jaar volgt verplichte vaccinatie. Wat is er aan de hand in het Alpenland met zijn lage vaccinatiecijfers?
1. Waarom acht de regering in Wenen deze vierde algehele lockdown – als eerste Europese land dit najaar – noodzakelijk?
‘We moesten wel iets doen,’ zei de Oostenrijkse minister van Gezondheid, Wolfgang Mückstein, zondagavond op televisiezender ORF. Hij vergelijkt de lockdown met een ‘sloophamer’: een zwaar, maar noodzakelijk middel om het aantal besmettingen tegen te gaan. In zijn land schommelt het aantal nieuwe COVID-infecties rond de vijftienduizend per dag. Dat is gemeten naar inwonertal vergelijkbaar met Nederland. Maar het aantal is de laatste weken sterk opgelopen, en daarmee dreigt een infarct in de ziekenhuizen. In de regio Salzburg is een comité ingesteld van experts die moeten bepalen wie voorrang krijgt voor opname op de intensive care.
Abonnee worden?Dagelijks op de hoogte blijven van de laatste actualiteiten, achtergronden en commentaren van onze redactie? Bekijk ons aanbod en krijg onbeperkt toegang tot alle digitale artikelen en edities van EW.
Bekijk de mogelijkheden voor een (digitaal) abonnement hier
2.Wat houdt deze lockdown precies in?
Het gaat grotendeels om dezelfde maatregelen als die tijdens eerdere lockdowns werden ingevoerd. Tien dagen lang sluiten locaties waar veel mensen samenkomen: theaters, musea, restaurants en cafés. Ook ‘niet-essentiële zaken’ zoals kappers moeten dicht. In de praktijk ontspringen supermarkten, drogisten en apotheken de dans. De ook in Oostenrijk populaire kerstmarkten worden afgeblazen, maar skiliften blijven wél open, om het skiseizoen niet bij voorbaat te verknallen. Maar de skipistes blijven wel voorbehouden aan gevaccineerden, want bij de skiliften moet je een vaccinatiebewijs kunnen laten zien. Burgers mogen wel naar buiten, maar ze mogen slechts één persoon van een ander huishouden tegelijk ontmoeten. Scholen blijven open.
De maatregelen blijven geldig tot 12 december, na tien dagen wordt de situatie geëvalueerd om te zien of verlenging nodig is.
In Wenen waren er – zoals in veel Europese landen – protesten tegen de hernieuwde lockdown. Naar schatting dertigduizend betogers gingen de straat op. In de stad Linz bekenden twee opgepakte tieners en een twintigjarige man dat zij van plan waren om politieagenten te besproeien met benzine om ze vervolgens in brand te steken. Uit protest tegen de nieuwe lockdown, die volgens het trio een ongeoorloofde inperking is van hun vrijheid. Een week geleden hadden ze al een auto in brand gestoken, hun daad gefilmd en online geplaatst.
3.Waarom laten Oostenrijkers zich dan zo weinig vaccineren dat dit blijkbaar allemaal nodig is?
Met 65 procent van de bevolking volledig gevaccineerd, is Oostenrijk hekkensluiter in West-Europa – in bijvoorbeeld Roemenië is de vaccinatiegraad nog lager. Ter vergelijking: Nederland zit op ongeveer 88 procent. Ook in buurland Zwitserland heeft niet meer dan tweederde van de burgers zich laten vaccineren tegen het coronavirus. Volgens correspondent Renske Heddema is vooral op het platteland de weerzin groot. Ten dele heeft dit te maken met de cultuur in deze bergstreken: de hoofdstad is er vaak ver weg, en burgers zijn gewend zich niet al te veel te storen aan wat er aan de andere kant van de bergen wordt verordonneerd. En de grotere mate van zelfredzaamheid weerhoudt de bewoners ervan zich vlot aan te melden voor een prik. In Noord-Italië (Zuid-Tirol) is dezelfde weerzin en is eveneens een lage vaccinatiegraad.
Lees ook dit stuk van Bram Hahn: Strijd tegen corona wordt er een van de lange adem
Om de vaccinatiegraad omhoog te krijgen, bedacht de regering in Wenen vorige week dat lockdown-maatregelen in eerste instantie zouden gelden voor de ongevaccineerden alleen. Ongevaccineerden mochten alleen de deur uit om naar hun werk te gaan of om naar ‘essentiële winkels’ te gaan. Maar dat leidde amper tot meer vaccinaties. En ook het aantal infecties daalde niet sterk genoeg in de ogen van de bestuurders. En dus werd kort voor het weekeinde de vierde algemene lockdown afgekondigd. Bondskanselier Alexander Schallenberg benadrukte dat de inperkende maatregelen voor ongevaccineerden nog geen einddatum hebben.
4. Denken de Oostenrijkers het hiermee te redden?
Nee. De meest controversiële nieuwe maatregel is dat er een wet komt die verplichte vaccinatie voor álle Oostenrijkers mogelijk moet maken. Per 1 februari zou die wet van kracht moeten zijn. Wie niet meewerkt, zou een boete van 3.600 euro kunnen krijgen, wie een booster-prik weigert 1.500 euro.
Bondskanselier Schallenberg verontschuldigde zich vrijdag dat het zijn regering niet is gelukt om meer Oostenrijkers ervan te overtuigen zich te laten inenten. Hij klaagde ook dat er ‘te veel politieke partijen zijn die zich hebben gekeerd tegen vaccinaties’. Volgens hem is een hoge vaccinatiegraad de enige uitgang uit de gezondheidscrisis.