Is dit de man die Erdogan ten val kan brengen?

Daags voor de Turkse verkiezingen weet oppositiekandidaat Muharrem Ince van de Republikeinse Volkspartij CHP in verschillende steden miljoenen aanhangers op de been te brengen. Hij is de meest kansrijke oppositiekandidaat in de strijd tegen de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Wie is hij?

In de westelijke stad Izmir – een bolwerk van de seculiere CHP-partij – kwamen donderdagavond naar schatting zo’n 2,5 miljoen mensen naar een rally van Ince (54). In de opiniepeilingen neemt Ince steevast een tweede positie in, vlak onder president Erdogan.

Ince is grootste uitdager van Erdogan

Ince vormt zijn grootste uitdaging. Binnen twee maanden is het hem, met name dankzij zijn charismatische optredens, gelukt om favoriet te worden onder de tegenstanders van Erdogan. Eerder was ‘Iron Lady’ Meral Aksener, de vrouwelijke kandidaat van de onlangs opgerichte IYI-partij, de publiekslieveling.

Ince, die als parlementariër actief is voor de CHP, is een voormalige natuurkunde-docent. In tegenstelling tot veel leden van de CHP, een partij met een sterke seculiere signatuur, komt Ince uit een islamitische familie. Hij neemt geregeld zijn zus, die een hoofddoek draagt, mee naar politieke bijeenkomsten. Zijn islamitische achtergrond kan hem mogelijk populair maken bij kiezers die wel moslim zijn, maar zich tegen Erdogan hebben gekeerd. Ince’s voorganger is Kemal Kilicdaroglu, een man die vele malen onopvallender is.

Ince maakt Erdogan graag belachelijk

De strijd tegen Erdogan is het politieke speerpunt tijdens de campagnebijeenkomsten van Ince. Hij steekt geregeld de draak met Erdogans persoon en zijn verkiezingsbeloften. Zo noemt hij hem schertsend ‘Tarzan’ omdat hij graag met modder zou gooien, en maakt hij zijn opleidingsachtergrond belachelijk. In Turkije gaan al jarenlang geruchten dat Erdogan liegt over zijn academische graad. ‘In de afgelopen dagen heeft Tarzan het zwaar gehad,’ zei Ince donderdagavond in Izmir. ‘Hij blijft maar ratelen. We weten allemaal dat hij geen universitair diploma heeft, maar ik vraag me af of hij de middelbare school überhaupt heeft afgemaakt’.

Het beledigen van de president is strafbaar in Turkije, en de advocaten van Erdogan hebben – naast zo’n 1.800 anderen – Ince aangeklaagd wegens zijn uitspraken. Volgens Erdogan kiest Ince partij voor terroristen omdat hij een bezoek bracht aan Selahattin Demirtas – leider van de Koerdische HDP-partij en tevens presidentskandidaat in deze verkiezingen. Erdogan verdenkt Demirtas van banden met de terroristische PKK-beweging.

Ince spot ook graag met de verkiezingsbeloften van Erdogan. Zo zei de president eerder dat hij bij een winst extra theehuizen zou laten bouwen, met gratis taart en gigantische tuinen waar gezinnen kunnen ‘rollebollen’ in het gras. ‘Ik praat over economische en democratische ontwikkeling,’ zei Ince dinsdag tijdens een campagnebijeenkomst in de kustplaats Antalya, ‘en Erdogan belooft theehuizen en gratis taart.’ Aangezien Turkse media terughoudend zijn in het verslag doen van oppositiecampagnes, heeft Ince zijn aanhangers herhaaldelijk gevraagd zijn bijeenkomsten te streamen via hun smartphone.

Erdogan wil tegenstanders ‘geen publiciteit’ geven

Erdogan paste onlangs voor een live-debat op tv met Ince, omdat hij zijn rivaal ‘geen publiciteit’ gunde. Na die afwijzing, verzekerde Ince Erdogan dat hij ‘niet zou bijten’. Het debat kwam er alsnog niet.

Als het Erdogan niet lukt om zondag meer dan de helft van de stemmen binnen te halen, komt er op 8 juli een tweede ronde in de presidentsverkiezingen. Die gaat naar verwachting dan tussen Erdogan en Ince. Ook dreigt de AK-partij van Erdogan zondag zijn absolute meerderheid te verliezen. Wint Erdogan, dan wordt het gevreesde presidentiële systeem doorgevoerd. Daarmee kan hij vrijwel alle uitvoerende macht naar zich toetrekken. Erdogans AKP vormt een alliantie met de rechts-nationalistische MHP-partij. De Turkse oppositie verenigt zich ook in de vorm van een verbond tussen Ince’s CHP en de IYI-partij van Iron Lady Aksener.

Ince beloofde donderdag tijdens zijn immense bijeenkomst in Izmir dat hij bij winst ministers zal aanstellen van ‘alle partijen’, een belofte die de democratische aard van zijn campagne moet benadrukken.

Maar het is nog maar de vraag of het hem lukt. In de meest recente peiling van KONDA – een anoniem peilingbureau in Turkije – zou Erdogan in de eerste ronde al winnen.

Bovendien maken velen zich zorgen over het democratische gehalte van de verkiezingen. Oppositiepartijen maken zich nog altijd sterk voor de aanwezigheid van objectieve waarnemers, bijvoorbeeld van ngo’s, om zondag de verkiezingen te monitoren.