De Turkse premier Binali Yildirim fietst er op de valreep nog een gesluierde verkiezingsbelofte doorheen. De rechterhand van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan zinspeelt vrijdag op een beëindiging van de aanhoudende noodtoestand in het land.
Maar wel pas na de verkiezingen, die in Turkije op 24 juni worden gehouden. ‘De noodtoestand kan op 17 of 18 juli voorbij zijn. Ik denk niet dat hij nog een keer wordt verlengd,’ zei Yildirim in een interview met de Turkse staatsomroep TRT Haber.
Regering kan verregaande maatregelen nemen onder noodtoestand
De noodtoestand is al bijna twee jaar van kracht. Hij werd vijf dagen na de mislukte staatsgreep in Turkije voor het eerst ingesteld. De Turkse regering houdt de islamistische geestelijke Fethullah Gülen en zijn volgelingen steevast verantwoordelijk voor de coup, en hebben onder de noodtoestand veel van zijn vermeende aanhangers vervolgd.
Volgens Elsevier Weekblad
Nikki Sterkenburg: ‘Wrang dat Erdogan wel gegevens Turkse Nederlanders heeft’
Met de noodtoestand krijgt zowel de regering als Erdogan zelf veel extra bevoegdheden. Een greep uit de maatregelen die de regering in deze situatie wettelijk kan nemen, zijn:
- Instelling van de avondklok. Het kan mensen worden verboden om zich na een bepaalde tijd nog langer op straat te begeven.
- Verbod op personen- en vrachtvervoer op bepaalde tijden of in bepaalde gebieden.
- Toestemming voor veiligheidsdiensten personen te fouilleren, voertuigen en huizen te doorzoeken en bewijsmateriaal in beslag te nemen.
- De autoriteiten kunnen besluiten tot de afsluiting van bepaalde gebieden en overgaan tot evacuaties.
- Controle van verkeer over land, op zee en in de lucht.
- Verschijningsverbod kranten, tijdschriften en boeken; toestemming nodig voor publicatie – een directe verslechtering van de toch al beroerde persvrijheid in Turkije. Veel journalisten zitten vast, en Erdogan besloot al eens tot een eigen coup bij oppositionele kranten.
- Controle op alle radio- en tv-uitzendingen, verspreiding van tekst, beeld en geluid. Als het vanuit Ankara’s optiek nodig is om die media aan banden te leggen, dan kan dat.
Noodtoestand stuitte op veel kritiek
Veel prominenten, academici, politici (vooral van de Koerdische oppositiepartij HDP) en journalisten werden dan ook onder het mom van de noodtoestand ontslagen of opgesloten. De Turkse noodtoestand kwam zowel nationaal als internationaal onder kritiek te staan: critici beschuldigen Erdogan ervan misbruik te maken van de situatie en tegenstanders zo de mond te willen snoeren.
In april verlengde de regering van Erdogan de noodtoestand voor de zevende keer. Bij elke verlenging is de noodtoestand drie maanden langer geldig. Erdogan verklaarde eerder deze maand ook al dat de noodtoestand na de verkiezingen mogelijk beëindigd zou worden.
De Turkse presidents- en parlementsverkiezingen zijn op 24 juni. In Nederland kunnen Turkse stemgerechtigden komend weekeinde onder meer in Amsterdam, Den Haag en Deventer naar de stembus.