De NAVO heeft de reactie van Rusland op de belofte van lidmaatschap voor Georgië en Oekraïne in 2008 ernstig onderschat. De top in Boekarest waar de belofte werd toegezegd, vormde het breekpunt met het land, zegt voormalig secretaris-generaal van de NAVO Jaap de Hoop Scheffer zondag.
Hij deed zijn uitspraken in het actualiteitenprogramma Nieuwsuur. Door de twee landen lidmaatschap in het vooruitzicht te stellen, duwde de NAVO Rusland in een hoek, stelt De Hoop Scheffer. Het is volgens hem niet vreemd dat de Russische president Vladimir Poetin daarop een rode lijn trok en zijn beleid aanpaste.
Lees ook de visie van De Hoop Scheffer over Amerika:
‘Europa moet Trump serieus nemen’ >
Achter de schermen was het vooral de Amerikaanse president George W. Bush die aandrong op lidmaatschap voor Oekraïne en Georgië en snelle expansie naar het Westen. De Duitse bondskanselier Merkel verzette zich tegen de plannen en daarom werd een compromis gesloten. Op de NAVO-top in 2008 werd de twee landen lidmaatschap in het vooruitzicht gesteld, maar zonder datum.
Toezegging was voor Rusland serieuze bedreiging
Die toezegging werd door Rusland als een serieuze bedreiging opgevat, zegt De Hoop Scheffer nu. De NAVO heeft dat sentiment volgens hem ernstig onderschat.
‘Hij (Poetin, red.) zei tegen mij, nadat het communiqué was uitgekomen: mister secretary-general, this will not be. Dit gaat niet gebeuren,’ zei De Hoop Scheffer in het programma.
Oorlogen kwamen vooruit uit besluit destijds
De oorlogen in Georgië in 2008 en Oekraïne in 2014 houden volgens de voormalig secretaris-generaal verband met de NAVO-aankondiging van toen. Hij stelt dat hij meer had moeten doen om de partijen bij elkaar te houden. Dat had radicalisering bij Poetin mogelijk kunnen voorkomen. De Hoop Scheffer is er inmiddels van overtuigd dat er voor beide landen geen sprake meer kan zijn van een NAVO-lidmaatschap.
In maart gaan Russische kiezers naar de stembus om een president te kiezen.