Waar zijn luitenant-ter-zee Eliana Krawczyk (35), de eerste en enige vrouw op een Argentijnse onderzeeboot, en de 43 andere bemanningsleden van de ARA San Juan? Argentinië houdt het bijna niet meer van angst, maar niemand wil de moed verliezen.
De onderzeeër – onderweg van Vuurland naar thuisbasis Mar del Plata – heeft sinds vorige week woensdag niets meer van zich laten horen. Een internationale zoekoperatie is gaande.
Maandagavond zei woordvoerder Enrique Balbi van de Argentijnse Marine dat de sonar van twee oppervlakteschepen ‘permanente geluiden’ opving die konden duiden op klopsignalen. Het geluid van iemand die in de diepte van de oceaan met gereedschap tegen een metalen wand klopt. ‘De precieze aard van dit geluid wordt nog onderzocht,’ zei Balbi. Hij gaf als mogelijke locatie van de ARA San Juan een plaats op 200 meter diepte, op 360 kilometer uit de kust en ruim 400 kilometer ten zuiden van hoofdstad Buenos Aires.
Een paar uur later moest hij de hoop de bodem inslaan. Analyse had uitgewezen dat het ging om een walvis, of in elk geval om ‘biologische’ geluiden.
Eerder werd gemeld dat de ARA San Juan voor het laatst iets van zich liet horen op 432 kilometer uit de kust ter hoogte van Puerto Madrin, in het noorden van Patagonië, ongeveer halverwege de beoogde route.
Argentijnse media slaakten kreten als ‘we leven nog!’
Argentijnse media slaakten kreten als ‘we leven nog’, maar trokken die later weer in met ‘alweer een illusie’. Het tekent de radeloosheid. Familieleden van de 44 opvarenden worden opgevangen op de marinebasis in Mar del Plata, thuisbasis van de ARA San Juan. ‘We moeten positief denken en dan komt dit goed. We moeten geloven,’ zeiden Jorge Villareal en María Rosa Belcastro gisteren in dagblad La Nacion. Hun zoon, luitenant-ter-zee Fernando Villareal, is aan boord chef operaties.
Lees ook dit verhaal: wordt Hitlers ‘laatste geheim’ definitief begraven?
Talloze mensen zoeken een uitweg uit de radeloosheid door aan het hekwerk van de marinebasis vlaggen op te hangen en stukken karton met teksten als ‘We houden moed’. Iedereen klampt zich vast aan het gegeven dat aan de andere kant van de wereld paus Franciscus voorgaat in gebed. De kranten publiceerden dit weekeinde het levensverhaal van Eliana Krawczyk. De blondine, afkomstig uit de provincie Missiones, diep landinwaarts aan de grens met Paraguay, had tot haar 21ste nog nooit de zee gezien. Ze droomde ervan industrieel ingenieur te worden. Maar haar oudste broer overleed door een verkeersongeluk. Haar moeder stierf korte tijd later aan een hartaanval. Ze zag een krantenadvertentie van de marine, solliciteerde en werd aangenomen.
Laag zuurstofgehalte en giftige geur
In 2012 doorstond ze de zware onderzeebootselectie en -training, waarbij de cursisten hun stressbestendigheid moeten bewijzen door gassen met een laag zuurstofgehalte en een giftige geur in te ademen. Krawczyk, de eerste submarinista van Zuid-Amerika, diende vier jaar op de ARA Salta en sinds vorig jaar op de ARA San Juan (ARA staat voor Armada Argentina. Deze marine heeft als regel dat onderzeeboten de naam krijgen van een van de provincies waarvan de naam met een S begint.)
Aan boord van de in nood verkerende onderzeeboot is Krawczyk chef bewapening. Het dagblad El Comercio beschreef de angst van haar vader Eduardo. Hij sprak de woorden ‘ze willen ons geen valse hoop bieden’ en barstte toen in tranen uit.
De Argentijnse kranten publiceerden zaterdag privéfoto’s van de vrouwelijke luitenant-ter-zee. Ontspannen glimlachend en zomers gekleed houdt ze de periscoop vast. Op andere foto’s is ze in uniform en geconcentreerd aan het werk.
Technische problemen? Kortsluiting?
Wat ging er mis in de boot? De Argentijnse marine meldde maandag opeens dat de ARA San Juan, vlak voordat de verbinding werd verbroken, melding maakte van technische moeilijkheden. Er zou kortsluiting in de accu’s zijn ontstaan. De boot heeft vier dieselmotoren die tijdens het snorkelen 960 batterijelementen (bestaande uit loodzuuraccu’s) opladen. De onderzeeër is van het type TR 1700 en is op 20 juni 1983 te water gelaten op de werf van Thyssen Nordseewerke in Emden, de Duitse havenstad aan de Eems, tegenover Delfzijl.
Onderzeeboten kunnen in geval van nood felgekleurde boeien en bakens uitwerpen om hun positie te markeren. Maar in het gebied op de Zuidelijke Atlantische Oceaan is het de afgelopen dagen stormachtig, wat het zoeken bemoeilijkt. Aan boord zijn systemen om zuurstof te maken, maar die zijn afhankelijk van de stroomvoorziening en bieden slechts tijdelijk soelaas.
Argentinië kan niet terugvallen op bondgenoten
Op kaarten is te zien dat de Atlantische Oceaan in een tamelijk brede strook voor de kust van Argentinië niet veel dieper is dan de Noordzee. Ligt een onderzeeboot op de zeebodem en op maximaal tientallen meters diepte, dan is het in principe mogelijk een kleine reddingsonderzeeër aan te koppelen. Hiermee kunnen de bemanningsleden in veiligheid worden gebracht. In NAVO-verband wordt met zo’n vaartuig geoefend en ook de vier onderzeeboten van de Koninklijke Marine kennen deze evacuatieprocedure.
Argentinië kan niet terugvallen op bondgenoten, maar krijgt wel alle mogelijke internationale steun. Ook het Britse patrouilleschip HMS Protector doet mee aan de zoekoperatie. Het schip had een opdracht bij de Britse Falklandeilanden, die door Argentinië worden geclaimd als de Malvinas. In 1982 vochten de twee landen een oorlog uit, die aan 649 Argentijnse en 258 Britse militairen het leven kostte. Maar in het uur van nood voor de ARA San Juan zoekt ook het Britse schip naar Eliana en de andere opvarenden.